پلاسیبو یا دارونماها

پلاسیبو یا دارونماها به هر آن چیزی در پزشکی گفته می­شود که به نظر یک درمان واقعی می آیند ولی اینطور نیستند! دارونماها می­توانند به صورت قرص، آمپول و یا هرچیز دیگری باشند. نقطه­ ی مشترکی که همه­ ی این دارونماها دارند، داشتن موادیست که هیچ تأثیری روی سلامتی ندارند.

اما اثر دارونمایی چیه و چطوری کار میکنه؟

پزشکان و دانشمندان برای درمان بعضی بیماری­ ها از دارونماها استفاده می­کنند. مثل افسردگی، درد، مشکلات خواب و… یکی از تئور­ی­ های مربوط به اثر دارونما رابطه­ ی بین ذهن و مغز است. به این صورت که چون فرد انتظار دارد با مصرف آن دارو اتفاقی نظیر چیزی که انتظار دارد برایش بیافتد، بدن شروع به انجام راهکارهایی میکند که انتظار داشته آن دارو برایش انجام دهد.

متخصصان می­گویند اثر دارونما به میزان خواستن فرد هم بستگی دارد، مثلا اگه فرد مصمم باشد که دردش از بین خواهد رفت این اتفاق هم براش می­افتد. البته این می­تواند در جنبه های منفی هم تاثیرگذار باشد، مثلاً اگه فرد فکر کند که به عوارض جانبی دچار می­شود، احتمالاً این اتفاق هم برایش خواهد افتاد.

نکته­ ی جالب اینجاست که این اتفاق­ ها فقط در ذهن فرد ممکن است نباشد و حالت تلقین نداشته باشد، تحقیقات نشان داده ­اند که در بدن هم نمودهای ظاهری می­تواند اتفاق بی­افتد، مثل افزایش سطح اندورفین در خون که ضد درد طبیعیه. حالا این دارونماها چه ارتباطی به بدنسازی دارند؟

حالا این دارونماها چه ربطی به بدنسازی دارن؟

اول از همه باید بگوییم که شما ممکن است خودتان ندانسته دچار این اثر شده باشید، مثل وقتی که ما چندین و چند بار گفته ­ایم علم گفته گلوتامین به درد ورزشکار قدرتی نمی خورد و بعضی افراد می­گویند خیر ما استفاده کردیم و واقعاً در ریکاوری به ما کمک می کرد. که البته نمی­شود به این به صورت علمی گفت اثر دارونما ولی دقیقاً یه چیزی مثل همین اتفاق در ذهن این عده افتاده است. یعنی شنیده ­اند که گلوتامین از ریزش عضله جلوگیری میکنه، پس با مصرف آن این انتظار را از مکمل دارد، ممکن است حتی ذره­ ای هم بدنش خودش را برای انجام این انتظارها به زحمت نیندازد ولی فرد فکر می­کند که این اتفاق­ ها برای بدنش رخ داده است.

این یک مثال خیلی ساده و ابتدایی بود، ولی حتی از لحاظ علمی و دانشگاهی هم تحقیقاتی بر روی اثر دارو نماها در ورزش انجام شده. تحقیقات زیادی وجود دارند که این موضوع را بررسی کرده ­اند و در یکی از تازه­ ترین آن­ها (۱) گفته شده که اثر دارونماها در سطوح مسابقاتی ورزشکاران کاملاً مشهود و کمک ­کننده است.

در تحقیق دیگری (۲) به تعدادی از ورزشکاران گفته شد که به آن­ها استروئید داده می­شود و بعد از ۶ هفته تمرین با وزنه میزان پیشرفت آن­ها بالاتر از حد نرمال بوده. یا در تحقیقی،(۳) به تعداد زیادی دوچرخه سوار گفته شد مسیری ۴ کیلومتری را رکاب بزنند، به بعضی از آن­ها نوشیدنی کربوهیدراتی و بعضی دارونما داده شد، نکته جالب این بود که تغییر معناداری بین این دو دسته وجود نداشت. حالا که متوجه اثر دارونماها شدید، خوب فکر کنید و تحقیق کنید و ببینید که دارو یا مکمل مورد نظرتون واقعاً به درد میخورد یا خیر

بارها در مورد مکمل با رفرنس توضیح داده ­ام، مکمل ­هایی مثل ال­کارنتین هیچ کمکی به چربی­سوزی نمی­کنند.

یا سی­ال­ای علاوه بر اینکه کمک به چربی­سوزی نمی­کند التهاب­زا نیز است یا تست­بوسترها کمکی به عضله­ سازی بیشتر نمی­کنند. داستان این است که کافیست در جامعه یک مکملی جا بیفتد مثلاً اینکه به اشتباه مردم فکر می­کنند ال­کارنتین به چربی­سوزی کمک می­کند. وقتی یک چیزی را زیاد می­شنوید باورش می­کنید و دیگر حواست نیست که آن چربی­سوزی به خاطر رژیم و تمرینتان بوده نه آن مکمل تلقین شده که بین ایرانی­ ها بیداد می­کند. امیدوارم قبل از استفاده­ ی هر نوع مکملی تحقیق و مطالعه کنید.

منابع

1.Placebo Effects in Competitive Sport: Qualitative Data,Christopher J. Beedie,J Sports Sci Med. 2007 Mar; 6(1): 21–28
2.Ariel G., Saville W. (1972) Anabolic steroids: the physiological effects of placebos. Medicine and Science in Sport and Exercise 4, 124-126
3.Clark V.R., Hopkins W.G., Hawley J.A., Burke L.M. (2000) Placebo effect of carbohydrate feeding during a 4-km cycling time trial. Medicine and Science in Sport and Exercise 32, 1642-1647