پلاسیبو یا دارونما ها چی هستن؟
پلاسیبو یا دارونما ها به هر آن چیزی در پزشکی گفته می‌شود که به نظر یک درمان واقعی می‌آیند ولی این‌طور نیستند و جزو باورهای غلط در بدنسازی می‌باشند. دارونماها می‌توانند به‌صورت قرص، آمپول و یا هر چیز دیگری باشند. نقطه‌ی مشترکی که همه‌ی این دارونما ها دارند، داشتن موادی است که هیچ تأثیری روی سلامتی ندارند.
اثر پلاسیبو چیست و چگونه کار می‌کند؟
پزشکان و دانشمندان برای درمان بعضی بیماری‌ها از دارونماها استفاده می‌کنند. مثل افسردگی، درد، مشکلات خواب و… یکی از تئوری‌های مربوط به اثر دارونما رابطه‌ی بین ذهن و مغز است. به این صورت که چون فرد انتظار دارد با مصرف آن دارو اتفاقی نظیر چیزی که انتظار دارد برایش بیافتد، بدن شروع به انجام راهکارهایی می‌کند که انتظار داشته آن دارو برایش انجام دهد.
متخصصان می‌گویند اثر پلاسیبو به میزان خواستن فرد هم‌بستگی دارد، مثلاً اگه فرد مصمم باشد که دردش از بین خواهد رفت این اتفاق هم براش می‌افتد. البته این می‌تواند در جنبه‌های منفی هم تأثیرگذار باشد، مثلاً اگه فرد فکر کند که به عوارض جانبی دچار می‌شود، احتمالاً این اتفاق هم برایش خواهد افتاد.
نکته‌ی جالب اینجاست که این اتفاق‌ها فقط در ذهن فرد ممکن است نباشد و حالت تلقین نداشته باشد، تحقیقات نشان داده‌اند که در بدن هم نمودهای ظاهری می‌تواند اتفاق بیافتد، مثل افزایش سطح اندورفین در خون که ضد درد طبیعیِ.
پلاسیبو ها چه ارتباطی به بدنسازی دارند؟
اول از همه باید بگوییم که شما ممکن است خودتان ندانسته دچار این اثر شده باشید، مثل وقتی‌که ما چندین و چند بار گفته‌ایم علم گفته گلوتامین به درد ورزشکار قدرتی نمی‌خورد و بعضی افراد می‌گویند خیر ما استفاده کردیم و واقعاً در ریکاوری به ما کمک می‌کرد. البته نمی‌شود به‌صورت علمی گفت اثر پلاسیبو ولی دقیقاً یک چیزی مثل همین اتفاق در ذهن این عده افتاده است؛ یعنی شنیده‌اند که گلوتامین از ریزش عضله جلوگیری می‌کند، پس با مصرف آن این انتظار را از مکمل دارد.
ممکن است حتی ذره‌ای هم بدنش خودش را برای انجام این انتظارها به زحمت نیندازد ولی فرد فکر می‌کند که این اتفاق‌ها برای بدنش رخ داده است. این یک مثال خیلی ساده و ابتدایی بود، ولی حتی ازلحاظ علمی و دانشگاهی هم تحقیقاتی بر روی اثر دارونماها در ورزش انجام شده. تحقیقات زیادی وجود دارند که این موضوع را بررسی کرده‌اند و دریکی از تازه‌ترین آن‌ها (۱) گفته شده که اثر دارونماها در سطوح مسابقاتی ورزشکاران کاملاً مشهود و کمک‌کننده است.
در تحقیق دیگری (۲) به تعدادی از ورزشکاران گفته شد که به آن‌ها استروئید داده می‌شود و بعد از ۶ هفته تمرین با وزنه میزان پیشرفت آن‌ها بالاتر از حد نرمال بوده. یا در تحقیقی، (۳) به تعداد زیادی دوچرخه سوار گفته شد مسیری ۴ کیلومتری را رکاب بزنند، به بعضی از آن‌ها نوشیدنی کربوهیدراتی و بعضی دارونما داده شد، نکته جالب این بود که تغییر معناداری بین این دو دسته وجود نداشت.
حالا که متوجه اثر پلاسیبو ها شدین، خوب فکر کنید و تحقیق کنید و ببینید که دارو یا مکمل مورد نظرتون واقعاً به درد می‌خورد یا خیر؟! بارها در مورد مکمل با رفرنس توضیح داده‌ام، مکمل‌هایی مثل ال کارنتین هیچ کمکی به چربی سوزی نمی‌کنند. علاوه بر اینکه کمک به چربی سوزی نمی‌کند التهاب زا نیز است یا تست بوسترها کمکی به عضله سازی بیشتر نمی‌کنند.
داستان این است که کافی است در جامعه یک مکملی جا بیافتد مثلاً اینکه به اشتباه مردم فکر می‌کنند الکارنتین به چربی سوزی کمک می‌کند. وقتی یک چیزی را زیاد می‌شنوید باورش می‌کنید و دیگر حواست نیست که آن چربی سوزی به خاطر رژیم و تمرینتان بوده نه آن مکمل تلقین شده که بین ایرانی‌ها بیداد می‌کند. امیدوارم قبل از استفاده‌ی هر نوع مکملی تحقیق و مطالعه کنید.
منابع
1.Placebo Effects in Competitive Sport: Qualitative Data,Christopher J. Beedie,J Sports Sci Med. 2007 Mar; 6(1): 21–28
2.Ariel G., Saville W. (1972) Anabolic steroids: the physiological effects of placebos. Medicine and Science in Sport and Exercise 4, 124-126
3.Clark V.R., Hopkins W.G., Hawley J.A., Burke L.M. (2000) Placebo effect of carbohydrate feeding during a 4-km cycling time trial. Medicine and Science in Sport and Exercise 32, 1642-1647
در صورت مفید بودن این مطلب، پیشنهاد میکنم مطلب معیار پاهای زیبا برای خانم ها را نیز مطالعه بفرمایید.
