نوشابه های انرژی زا چیست؟
بعضی از ورزشکاران هنگام تمرین، به خاطر ضعیف بودن بدنشان، دچار افت قند و بی‌حالی می‌شوند. این ورزشکار تبلیغ نوشابه های انرژی زا را می‌بیند که طرف نوشابه‌ی انرژی زا خورده و انرژی و قدرتش به طرز عجیبی افزایش یافته که هدف تبلیغ هم دقیقاً همین است. شما به این باور برسید که اگر حین ورزش کم انرژی هستید با خوردن نوشابه‌ی انرژی زا قدرت و کیفیت تمرینت بهتر شود.
اما پشت پرده و از دیدگاه علمی نگاه کنیم متوجه می‌شویم اصلاً این‌گونه که تبلیغ می‌کنند نیست.
چرا نوشابه های انرژی زا چیزی که در تبلیغات نشان می‌دهند نیستند؟
نوشابه های انرژی زا ماده‌ی پایه‌ی مؤثر آن‌ها کافئین و شکر است و البته برای فریب بیشتر مخاطب از ویتامین‌های سی و گروه ب نیز استفاده می‌کنند. کافئین خب همه می‌دانید که به ما انرژی می‌دهد و معمولاً ورزشکاران قبل از تمرین یک فنجان قهوه تلخ (اسپرسو) نوش جان می‌کنند تا کافئین مورد نیازشان را از قهوه دریافت کنند.
ولی داستان این است که در نوشابه های انرژی زا دوز استفاده از کافئین بیشتر از دویست میلی‌گرم است که باعث می‌شود پس از مدتی مشکلات قلبی و عروقی گریبان گیر ما شده و از طرفی خواب و ریکاوری ما نیز مختل شود.
یکی دیگر از آسیب‌هایی که مصرف مداوم کافئین با دوز بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم برای بدن ما دارد عوارض شناختی و عصبی آن است؛ یعنی از آسیب‌های ادراکی تا آسیب به حافظه‌ی بلندمدت و کوتاه‌مدت و همچنین باعث افزایش سطح اضطراب و استرس نیز می‌شود.
تا اینجا فقط برای کافئین بود، به نظر شما آیا ارزش دارد صرفاً برای انرژی داشتن خیلی زیاد چنین عوارضی را به بدن وارد کنیم؟ پس درنتیجه هیچ مربی باسوادی به شاگرد خود قبل از تمرین نوشابه های انرژی زا نمی‌دهد و من هم به شما توصیه میکنم از یک فنجان قهوه‌ی تلخ (اسپرسو) به‌عنوان تأمین‌کننده‌ی سالم و طبیعی کافئین برای تأمین انرژی بهره ببرید.
شکر موجود در نوشابه های انرژی زا
نوشابه های انرژی زا حاوی مقدار زیادی شکر هستند، خب چه اتفاقی می‌افتد؟ شکر تبدیل به گلوکز ساده‌شده و قند خون ما سریع بالا می‌رود. بدن ما می‌آید انسولین ترشح کند که قند خون را کنترل کند، درنتیجه اتفاقی که می‌افتد به زبان ساده آن انرژی سریع می‌رود تا ذخایر گلیکوژن عضلات ما را پر کند.
خب تا اینجای ماجرا خوب است ولی داستان از این قرار است که همان‌طور که سریع انرژی می‌گیریم، سریع هم قند خون ما افت پیدا می‌کند و به خاطر اینکه ما این حجم از قند را از مایعات گرفته‌ایم بدن ما ازنظر میزان قند دریافتی ارضا نشده و درنتیجه شدیداً دوباره میل به قند پیدا می‌کنیم و دوباره با مصرف قند رژیم خود را خراب می‌کنیم.
بهترین کار این است که قبل از تمرین اگر آدمی هستید که افت قند پیدا می‌کنید و بدنتان ضعیف است، از کربوهیدرات‌های پیچیده استفاده کنید تا آهسته و پیوسته قند آن حین تمرین به بدن شما برسد و تحریک انسولینی به آن شدت نداشته باشید و بهترین گزینه‌ها جو دوسر پرک، نان جو، برنج قهوه‌ای و… برای قبل از تمرین است که حین تمرین دچار افت قند نشده و کیفیت تمرین شما خراب نمی‌شود.
البته حواستان باشد که کالری قبل از تمرین را حساب شده مصرف کنید تا رژیم شما خراب نشود. یادتان باشد که یکی از عوارض مصرف مداوم نوشابه های انرژی زا به‌غیراز چاقی، کبد چرب غیر الکی است. خب می‌رسیم به ویتامین‌هایی که برای فریب دادن مخاطبین کنار شکر و کافئین خیلی زیاد گذاشته‌اند.
مثلاً ویتامین‌های گروه ب. خب چه کاری است؟! درست است که ویتامین‌های گروه ب در افزایش انرژی بدن ما تأثیرگذار هستند ولی دلیل نمی‌شود برای دریافت مقدار کمی ویتامین کلی کالری و قند و ضررهایی که در مورد آن‌ها صحبت کردیم را به بدن خود برسانیم. خیلی راحت قرص ب کمپلکس تهیه کنید و بعد از تمرین میل کنید به همین راحتی.
تفاوت نوشابه های انرژی زا و نوشابه های ورزشی
نوشابه های ورزشی با نوشابه های انرژی زا فرق دارند و خود نوشابه های ورزشی انواع مختلفی دارند، معمولی و ایزوتونیک که نوع معمولی مثل همین نوشابه های انرژی زا مفید نیستند و ضرر دارند. ولی نوشابه های ورزشی ایزوتونیک که مفید هستند به شرطی مفیدند که تمرین شما بیش از یک ساعت طول بکشد و تمرین به شدت سنگینی داشته باشید.
به این دلیل که نوشابه های ورزشی ایزوتونیک به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به خاطر داشتن سدیم و پتاسیم و املاح معدنی، میزان اسمولالیته مایعات بدن را سریع برابر می‌کنند و مواد مغذی را سریع تأمین می‌کنند.
منابع
1- Clauson KA, Shields KM, McQueen CE, Persad N. Safety issues associated with commercially available energy drinks. J Am Pharm Assoc. (2003) 2008;48(3):e55–63.quiz e64-7
2- Malik R, Goel S, Misra D, Panjwani S, Misra A. Assessment of anxiety and depression in patients with burning mouth syndrome: A clinical trial. J Midlife Health(2012)
3- Olsen NJ, Heitmann BL. Intake of calorically sweetened beverages and obesity.Obes Rev. 2009
4- Mednick SC, Cai DJ, Kanady J, Drummond SP. Comparing the benefits of caffeine, naps and placebo on verbal, motor and perceptual memory. Behav Brain Res. 2008
5- Smith A. Effects of caffeine on human behavior. Food Chem Toxicol. 2002
در صورت مفید بودن این مطلب، پیشنهاد میکنم مطلب دمنوش لاغری را نیز مطالعه بفرمایید.
