بیشترین باور غلطی که در بین عموم مردم در رابطه با بدنسازی رایج میباشد این است که سن شروع ورزش بدنسازی را از ۱۸ سالگی میدانند. دلیل این نوع طرز فکر، بسته شدن صفحات رشد و جلوگیری از افزایش قد توسط تمرینات بدنسازی میباشد. برای همین افراد نااگاه تلاش میکنند که در سنین رشد تمرینات و فعالیتهایی غیر از بدنسازی انجام دهند و برای رشد قد والیبال و بسکتبال را موثرتر میدانند.
نکته اول
والیبال یا بسکتبال تاثیری در رشد قد ندارد و بلندی قد کاملا ژنتیکی میباشد. برعکس تفکر عموم، این دو ورزش نه تنها در رشد قد تاثیرگذار نیست بلکه تاثیر منفی نیز دارد. به طور کلی کارشناسان توصیه میکنند ورزشهایی که باعث ضربه به استخوانها و مفاصل میشوند، میتوانند برای رشد قد تاثیر منفی داشته باشند. به عنوان مثال فشار تمرین با وزنه روی مفاصل، خیلی کمتر از فشار تمرینات در سایر ورزشها میباشد. شنا سوئدی حدودا نصف وزن بدن ، تمرینات پرشی ۶ برابر وزن بدن و تمرینات سرعتی ۳ برابر وزن بدن بر مفاصل فشار وارد میکنند. فشار دمبل یا هالتر قابل مقایسه با فشار تمرینات بالا نیست مگر اینکه تمرینات بدنسازی را به صورت حرفهای انجام دهید و بالای ۱۰ سال سابقهی تمرین داشته باشید. در نتیجه انجام تمرینات بدنسازی تاثیری در کوتاهی قد ندارد.
اکثر کشورهای پیشرفته در مدارس، حرکات اصلی بدنسازی را با وزن سبک و به صورت اصولی اموزش میدهند (هدف انها تقویت عضلات در سنین بالا میباشد). شایع بودن کمر درد ، زانو درد یا دیسک کمر در سنین بالا (به خصوص بانوان) و ضعیف بودن عضلات چهار سر ران به دلیل تمرین نداشتن در سنین رشد و نوجوانی میباشد. تمرینات بدنسازی و رعایت رژیم در سنین نوجوانی به روند افزایش تودهی عضلانی و کاهش چربی بدن کمک میکند و باعث افزایش ترشح هورمون رشد در بدن می شود.(اصلی ترین عامل رشد قد ژنتیک میباشد و بدنسازی کمک کنندهی رسیدن به حداکثر پتانسیل فرد برای رشد قد میباشد). تاثیری که بدنسازی بر رشد قد کودکان و نوجوانان دارد، بعد از ژنتیک منوط به تغذیه میباشد. اگر تغذیه نامناسب باشد، رشد قد با مشکل مواجه میشود و بالعکس.
در کنار اسکلت، بدن دائما در حال شکل گیری و کشش میباشد تا بتواند رشد اسکلت را پوشش دهد. در انتهای استخوانهای بلند، یک لایه نازک به نام صفحه اپی فیزیال وجود دارد که از غضروف ساخته شده و به ارامی به استخوان تبدیل میشود. این صفحه رشد میکند و باعث طویل تر شدن استخوان میگردد.(بر اساس مقاله ای از دانشگاه ایالتی پن ۱). سرانجام این غضروف خود را با کلسیم پر می کند و رشد استخوان متوقف میشود.
صفحات رشد به طور ویژه اسیب پذیر هستند (۲). اگر صفحات رشد دچار شکستگی و اسیب دیدگی شدید شوند، احتمال بهبود پیدا نکردن انها وجود دارد.
تمرینات بدنسازی در سنین نوجوانی باعث کاهش ریسک شکستگی و میزان اسیبهای مرتبط میشوند و افزایش قدرت و میزان استحکام اسخوان BSI را در پی خواهند داشت.
بر خلاف باور عموم ، وزنه زدن با رشد تداخل ندارد و باعث جلوگیری از اسیب و تقویت اسکلت بدن میشود (۳). در مقاله ای از Sport Health (۴)، دستورالعملهای مربوط به فعالیتهای بدنی و رفتارهای بی تحرکی، تمرینات بدنسازی را لازمه ی تقویت عضله و استخوان کودکان و نوجوانان می داند. بهترین سن برای شروع فعالیت بدنسازی ۱۰ الی ۱۱ سالگی میباشد (انجام وزنههای سنگین با تکرار پایین برای نوجوانان توصیه نمیشود). ایده ال است که در سنین رشد ۳ الی ۴ جلسه در هفته تمرینات بدنسازی داشته باشید.
منابع
1.http://www.personalpsu.eduAtaff/m/b/mbt102/bisci4online/bone/bone5.htm
2.https://orthoinfo.aaos.org/eniseases–conditions/growth-plate-fractures/
3.Endocrine Responses to Exercise in the Developing Child and AdolescentRich-
mond E.a- Rogol A.D.,2016
4.https://www.researchgate.net/profile/Clayton_Kuklick/publication/328916286_Unintended_consequences_oftoo_much_discipline/links/SbebOa6892851c6b27bcfcOd/Unintended-consequences-of-too-much-discipline.pdf#page=30