چربی سوزی موضعی
امروزه بیشتر کیلینیک‌ها، شرکت‌های کرم‌های چربی‌سوزی، گن‌های لاغری و… از بی‌اگاهی مردم و در رابطه با موضوع چربی سوزی موضعی سوءاستفاده می‌کنند و سود کلانی به دست می‌اورند. تمام افرادی که برای تناسب اندام مسیر چربی سوزی موضعی را انتخاب می کنند علی رغم تلاش های فراوان به بن بست می خورند.
قبل از باز کردن بحث، چند نمونه از سوالات متداول در رابطه با موضوع چربی سوزی موضعی را بررسی می‌کنیم
- ایا بدون از دست دادن چربی صورت، راهکاری برای از بین رفتن چربی شکم و پهلو وجود دارد؟
- ایا انجام حرکات شکم و پهلو کمکی به روند چربی سوزی موضعی می‌کنند؟
- ایا استفاده از کرم‌های چربی سوز و گن‌های لاغری تاثیری در روند چربی سوزی موضعی شکم و پهلو دارد؟
- ایا راهکاری برای از بین نرفتن یا به اصطلاح کوچک نشدن بافت سینه‌ی بانوان حین دوران چربی‌سوزی وجود دارد؟
- ایا چربی سوزی فقط در قسمت خاصی از بدن (چربی سوزی موضعی) رخ می‌دهد؟
- ایا می‌توان به صورت طبیعی و بدون استفاده از دارو هم زمان چربی‌سوزی و عضله‌سازی داشت؟
- ایا مصرف مواد غذایی خاص در دوران چربی سوزی کمک به پر کردن صورت می‌کند؟
هنگامی که کالری دریافتی در طول روز، از مقدار کالری مورد نیاز بدن کمتر باشد، بدن دچار کمبود انرژی می شود. با کمبود انرژی، عضلات برای به دست آوردن نیروی لازم و تامین ان، از چربی‌های مجاور خود استفاده می‌کنند که این امر باعث چربی سوزی میشود.
ذخیره چربی در بدن به دو قسمت کلی تقسیم می شود:
- چربی‌های میانه بدن که نزدیک کبد هستند و انرژی کلی بدن را تامین می‌کنند (این چربی‌ها به انبار اصلی ذخیره چربی نیز معروف اند)
- چربی‌هایی که در سراسر بدن پخش هستند و انرژی عضلات اطراف خود را مهیا می‌کنند.
حال یک تعامل انرژی به صورت مدام، بین چربی میانه بدن (انبار کل چربی) و چربی اطراف عضلات وجود دارد که این تعامل )رفت و امد انرژی) از طریق تردد حامل‌های اسید چربی (ldl,vldl و…) موجود در خون اتفاق می‌افتد. بدن با کمبود انرژی، سراغ انبار اصلی چربی که در بافت‌های چرب (ادیپوز) به شکل سلول‌های چربی تریگلیسیرید ذخیره شده است، می‌رود. وجود انزیمی به نام لیپاز از دو طریق به شکست تریگلیسیرید و ازاد کردن سلول‌های چربی و گلیسرول یا به زبان ساده ازاد شدن انرژی به درون خون کمک می‌کند.
زمانی که دچار کمبود انرژی هستید، انرژی از انبار اصلی چربی دریافت میشود. تریگلیسیرید شکسته شده تبدیل به دی‌اکسیدکربن و اب میشود که بخشی از ان را سلول‌های مجاور عضله (به صورت مخلوط برای تامین انرژی) دریافت می‌کند و باقی مانده ان (دی اکسید کربن و اب) از طریق تنفس و ادرار دفع میشود.
زمانی که بدن دچار کمبود انرژی باشد طی مرور زمان حامل‌های چربی خون (اچ دی ال اسید چرب مفید) بیشتر از ال دی ال می‌شوند اما وقتی بدن دچار کمبود انرژی نیست دقیقا بر عکس این امر اتفاق می‌افتد. انبار اصلی میانی بدن چربی بیشتری دریافت می‌کند و سلول های مجاور عضلات بزرگ و بزرگ تر می‌شوند و طی مرور زمان کلسترول خون (ال دی ال) افزایش می‌یابد.
حال نکته کجاست؟
سلول‌های چربی مجاور عضلات، از بین نمی‌روند و فقط از لحاظ حجم کم و زیاد می‌شوند. زمانی که در انبار اصلی احتکار انرژی رخ دهد یا انرژی، بیش از حد نیاز باشد افزایش حجم را به دنبال دارد و شخص به اصطلاح چاق میشود اما اگر انرژی کمتر از حد نیاز باشد، حجم چربی نیز کمتر میشود و با رعایت رژیم و ورزش حجم سلول چربی به حداقل خود می‌رسد.
بدن به صورت ژنتیکی در بعضی از قسمت‌ها تجمع چربی بیشتری دارد. هنگام چاق شدن (حجیم کردن سلول های چربی)، سلول‌های چربی با توجه به ژنتیک توسط خون، از انبار اصلی چربی به چربی‌های مجاور عضلات فرستاده می‌شوند که با توجه به ژنتیک، تجمع چربی در افراد متفاوت میباشد. این موضوع در رابطه با چربی سوزی نیز صدق می‌کند. نقاطی از بدن که تجمع چربی در انها کمتر است، کاهش چربی بدن را زودتر نشان می‌دهند. با توجه به این موضوع در دوران چربی سوزی چربی از کل اندام‌های بدن کاسته میشود و راهکاری برای از بین نرفتن چربی صورت، سینه یا باسن نیست و چربی به صورت یکنواخت از تمام نقاط بدن کم میشود.
نکته اینجاست که چربی سوزی در درجه اول با رعایت رژیم غذایی (کالری منفی) و انجام ورزش‌های هیت و فول بادی صورت می‌گیرد. باور غلطی در رابطه با انجام تمرینات شکم و پهلو با هدف چربی سوزی وجود دارد. با انجام حرکات شکم و پهلو، فقط باعث تقویت عضلات این ناحیه از بدن می‌شوید و صرفا کالری می‌سوزانید و این طرز فکر کاملا اشتباه میباشد که با انجام این حرکات چربی سوزی رخ می‌دهد. برای مثال محققان دانشگاه ویرجینیا برای سوزاندن یک پوند چربی انجام ۲۵۰ حرکت شکم را نیاز می‌دادند.
نکات آخر
چربی فقط با رعایت رژیم و کنترل قند کاهش می‌یابد و چربی سوزی موضعی نداریم.
کرم‌های چربی‌سوز یا گن‌های لاغری فقط جنبه تبلیغات دارند و هیچ کمکی به کاهش چربی بدن و چربی سوزی موضعی نمی‌کنند.
مصرف اجیل یا ژله تاثیری در پر شدن صورت حین دوران چربی سوزی ندارد.
تند انجام دادن یک حرکت و سبک زدن با هدف چربی سوزی و چربی سوزی موضعی باور اشتباهی میباشد.
انجام تمرینات متعدد شکم با توجه به ضعیف بودن عضلات برای افرادی که اضافه وزن بالایی دارند احتمال ایجاد اسیب به مهره‌های کمر را به دنبال دارد.
هیچ ورزش یا مواد غدایی خاصی وجود ندارد که باعث چربی سوزی در ضلع شمال غربی بدن و تجمع چربی در ضلع جنوب غربی بدن (چربی سوزی موضعی) شود.
نکته آخر برای حرفه‌ایی ها
سلول های چربی مجاور عضلات دارای دو نوع گیرنده کاتچولامین بتا و الفا هستند که گیرنده بتا باعث ازاد سازی چربی و گیرنده الفا سرعت ازاد سازی چربی از سلول را کاهش می‌دهد. یکی از اصلی‌ترین دلایل وجود مقدار زیاد چربی در بعضی از نقاط بدن، بیشتر بودن سلول‌های چربی الفا نسبت به بتا در ان نواحی میباشد.
می توان از طریق یک سری مواد خاص مثل تزریق موضعی فرگمنت‌های ۱۷۶_۱۹۱ که به صورت اختصاصی در لابراتور ها تولید می‌شوند و فرایند چربی سوزی را بیشتر می‌کنند (دارای عوارض و خطرناک) گیرنده بتا را تحریک‌پذیر تر کنیم ولی در نظر داشته باشید که راه جذب ان از طریق کبد میباشد و تاثیر ناچیزی دارد.
منابع مطلب چربی سوزی موضعی
1-Fat loss and weight training myths”. ExRx.net. Retrieved 2008-06-10.[unreliable medical source]
2- Perry, Elena (2001). “Targeted Fat Loss: Myth or Reality?”. Yale Scientific.
3- Nickol, Carolyn (2001). “Spot Fat Reduction”. University Fitness Center, University of Cincinnati. Archived from the original on 2010-11-11.^
4- a b Wilmore, Jack H.; Costill, David L. (1999). Physiology of Sport and Exercise. Human Kinetics. ISBN 978-0-7360-0084-0
5- Ramírez-Campillo, Rodrigo; Andrade, David C.; Campos-Jara, Christian; Henríquez-Olguín, Carlos; Alvarez-Lepín, Cristian; Izquierdo, Mikel (2013).”Regional Fat Changes Induced by Localized Muscle Endurance Resistance Training”. Journal of Strength and Conditioning Research. 27 (8): 2219–24. doi:10.1519/JSC.0b013e31827e8681. PMID 23222084.
6-Vispute, Sachin S; Smith, John D; LeCheminant, James D; Hurley, Kimberly S (2011). “The Effect of Abdominal Exercise on Abdominal Fat”. Journal of Strength and Conditioning Research. 25 (9): 2559–64. doi:10.1519/JSC.0b013e3181fb4a46. PMID 21804427.
7- Katch, Frank I.; Clarkson, Priscilla M.; Kroll, Walter; McBride, Thomas; Wilcox, Anthony (1984).”Effects of Sit up Exercise Training on Adipose Cell Size and Adiposity”. Research Quarterly for Exercise and Sport. 55 (3): 242–7. doi:10.1080/02701367.1984.10609359
8-Dave Harshbarger. Wellness Program. Archived 2010-10-05 at the Wayback Machine. West Virginia University.
در صورت مفید بودن مطلب چربی سوزی موضعی ، پیشنهاد میکنم مطلب مصرف کربوهیدرات‌ها در شب را نیز مطالعه بفرمایید.
