رژیم‌های غذایی حذف کردن یا Elimination diets چی هستن؟
عدم تحمل و حساسیت‌های غذایی خیلی رایج هستن. درواقع، تخمین زده میشه که بین ۲ تا ۲۰ درصد از مردم در سراسر جهان از عدم تحمل غذایی رنج ببرن. (۱) رژیم‌های غذایی حذف کردن یا Elimination diets، استاندارد طلایی برای شناسایی عدم تحمل غذایی، حساسیت‌ها و آلرژی‌ها از طریق رژیم غذایی هستن.
این رژیم‌ها غذاهای خاصی رو که باعث علائم ناراحت‌کننده می‌شن، حذف می‌کنن و در زمان بعدی و در حین آزمایش علائم اونارو دوباره وارد می‌کنن. متخصصان آلرژی و متخصصان تغذیه، برای چندین دهه ست که از رژیم‌های غذایی حذف کردن یا Elimination diets استفاده می‌کنن تا به افراد کمک کنن غذاهایی رو که به‌خوبی توسط بدنشون تحمل نمی‌شن رو کنار بذارن.
رژیم‌های غذایی حذف کردن یا Elimination diets دقیقاً چه‌کاری انجام می‌دن؟
یک رژیم غذایی حذف کردن یا Elimination diets، شامل حذف غذاهایی از رژیم غذایی شماست که فکر می‌کنید بدن شما نمی‌تونه اونارو به‌خوبی تحمل کنه. غذاها بعداً یکی پس از دیگری دوباره به بدنتون معرفی می‌شن و در این حین شما به دنبال علائمی هستید که نشون بدن بدنتون چه واکنشی نشون می‌ده.
این کار فقط ۵ تا ۶ هفته طول می‌کشه و برای کمک به افرادی که دارای روده حساس، عدم تحمل غذایی یا آلرژی غذایی هستن، استفاده میشه تا تشخیص داده بشه کدوم غذاها توی علائمشون نقش دارن. (۲، ۳)
رژیم غذایی حذف کردن یا Elimination diets چه علائمی ممکنه داشته باشه؟
رژیم غذایی حذف کردن یا Elimination diets ، علائمی مثل نفخ، گاز، اسهال، یبوست و حالت تهوع رو می‌تونه کاهش بده. موقعی که با موفقیت غذایی رو شناسایی کردید که بدن شما نمی‌تونه اونو به‌خوبی تحمل کنه، می‌تونید اونو از رژیم غذایی‌تون حذف کنید تا از علائم ناراحت‌کننده در آینده جلوگیری بشه.
آلرژی در رژیم غذایی حذف کردن یا Elimination diets
انواع مختلفی از رژیم های غذایی حذف کردن یا Elimination diets وجود دارِ که همگی شامل خوردن یا حذف انواع خاصی از غذاها می‌شن. بااین‌حال، اگر به یک آلرژی غذایی شناخته‌شده شک دارید، باید رژیم غذایی حذف کردن رو فقط زیر نظر یک متخصص پزشکی امتحان کنید. معرفی مجدد یک آلرژن غذایی ممکنه باعث ایجاد شرایط خطرناکی به نام آنافیلاکسی بشه (۴، ۵).
اگه مشکوک به آلرژی غذایی هستید، قبل از شروع رژیم غذایی حذف کردن یا Elimination diets، با پزشکتون مشورت کنید. علائم آلرژی شامل بثورات، کهیر، تورم و مشکل در تنفسِ. (۶)
رژیم غذایی حذف کردن یا Elimination diets چه مراحلی داره؟
یک رژیم غذایی حذفی به دو مرحله حذف و معرفی مجدد تقسیم میشه.
مرحله حذف
مرحله حذف ، شامل حذف غذاهاییِ که مشکوک به ایجاد علائم شما هستن، این مرحله برای مدت کوتاهی انجام میشه، معمولاً ۲ تا ۳ هفته. غذاهایی رو که فکر می‌کنید بدنتون نمی‌تونه تحمل کنه و همچنین غذاهایی که به دلیل ایجاد علائم ناراحت‌کننده بدنام هستن، حذف کنید. بعضی از این غذاها عبارت‌اند از مغزها، ذرت، سویا، لبنیات، مرکبات، سبزیجات شب بو، گندم، غذاهای حاوی گلوتن، تخم‌مرغ و غذاهای دریایی. در طول این مرحله، می‌تونید تشخیص بدید که آیا علائم شما ناشی از غذاست یا چیز دیگه ای دخیلِ. اگه بعد از حذف غذاها به مدت ۲ تا ۳ هفته علائم شما همچنان باقی ماند، بهترِ به پزشکتون اطلاع بدید.
مرحله معرفی مجدد
مرحله معرفی مجدد ، که در اون به آرومی غذاهای حذف‌شده رو به رژیم غذایی‌تون بر می‌گردونید. هر گروه غذایی باید به‌صورت جداگانه، طی ۲ تا ۳ روز، درحالی‌که به دنبال علائم هستید، معرفی بشه.
بعضی از علائمی که در مرحله معرفی مجدد باید مراقبشون باشید
- بثورات و تغییرات پوستی
- درد مفاصل
- سردرد یا میگرن
- خستگی
- مشکل در خوابیدن
- تغییرات در تنفس
- نفخ
- درد یا گرفتگی معده
- تغییر در عادات روده
اگه در طول دوره‌ای که مجدداً یک گروه غذایی رو معرفی می‌کنید هیچ علامتی نداشتید، می‌تونید فرض کنید که مصرف اون غذا خوبه و سراغ گروه غذایی بعدی برید. بااین‌حال، اگه علائم منفی مثل موارد ذکرشده در بالا رو تجربه کردید، پس یعنی تونستید با موفقیت یک ماده غذایی محرک رو شناسایی کنید و باید اونو از رژیم غذایی‌تون حذف کنید.
کل فرآیند ازجمله حذف، تقریباً ۵-۶ هفته طول می‌کشه. اگه قصد دارید تعداد زیادی از گروه‌های غذایی رو حذف کنید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. حذف بیش‌ازحد گروه‌های غذایی ممکنه باعث کمبود مواد مغذی بشه.
چند نوع مختلف از رژیم‌های غذایی حذف کردن یا Elimination diets
- رژیم غذایی Low FODMAP :FODMA ها رو که کربوهیدرات‌هایی با زنجیره کوتاه هستن و برخی افراد نمی‌تونن هضم کنن، حذف می‌کنه.
- رژیم Few foods elimination diet: شامل خوردن ترکیبی از غذاهاییِ که به‌طور منظم نمی‌خورید. یک مثال رژیم گوشت بره و گلابیِ که توی ایالات‌متحده رایجِ، جایی که گوشت بره و گلابی معمولاً خورده نمی‌شه.
- رژیم غذایی حذف غذاهای نادر یا Rare foods elimination diet: مشابه رژیم غذایی Few foods elimination diet هستش، اما شما فقط می‌تونید غذاهایی رو بخورید که به‌ندرت مصرف می‌کنید، چون کمتر احتمال داره علائم شما رو تحریک کنن. غذاهای رایج توی رژیم غذایی نادر عبارت‌اند از سیب‌زمینی، گندم‌سیاه و میوه ستاره‌ای.
- رژیم حذفی فست یا Fasting elimination diet: شامل نوشیدن شدید آب تا پنج روز و سپس معرفی مجدد گروه‌های غذاییِ. این نوع رژیم فقط باید با اجازه پزشک انجام بشه، چون می‌تونه برای سلامتی شما خطرناک باشه.
- سایر رژیم‌های غذایی حذفی: این رژیم‌ها شامل رژیم‌های بدون لاکتوز، بدون قند، بدون گلوتن و گندم و غیره ست.
کلام آخر
رژیم های غذایی حذف کردن یا Elimination diets می‌تونن به شما کمک کنن، تشخیص بدید که بدن شما کدوم غذاها رو نمی‌تونه به‌خوبی تحمل کنه. اگه علائمی رو تجربه می‌کنید که فکر می‌کنید ممکنه با رژیم غذایی شما مرتبط باشه، یک رژیم غذایی حذفی می‌تونه به شما کمک کنه تا بفهمید کدام غذاها باعث ایجاد این علائم می‌شن. بااین‌حال، رژیم های غذایی حذف کردن یا Elimination diets برای همه مناسب نیست.
کودکان نباید رژیم غذایی حذفی رو امتحان کنن مگر اینکه تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه باشن. به همین ترتیب، افراد مبتلابه آلرژی شناخته‌شده یا مشکوک فقط باید تحت نظر پزشک رژیم غذایی حذفی رو امتحان کنن. درنهایت، مهمه که توجه داشته باشید که رژیم‌های حذفی فقط باید برای کوتاه‌مدت انجام بشن، چون محدودیت‌های طولانی‌مدت ممکنه باعث کمبودهای تغذیه‌ای بشه.
منابع
۱.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18584930
۲.http://www.nature.com/ajg/journal/v108/n5/full/ajg201377a.html
۳.https://waojournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40413-016-0139-7
۴.https://aacijournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/1710-1492-7-S1-S7
۵.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1628850/
۶.http://www.jacionline.org/article/S0091-6749(13)01836-8/fulltext
