نخل اره ای یا Serenoa repens چیست و چه فوایدی دارد؟

نخل اره ای یا Saw palmetto مکملیه که از میوه درخت سرنوآ رپنس (Serenoa repens) تهیه میشه. معمولا برای درمان بزرگ شدن پروستات، بهبود عملکرد ادرار و افزایش رشد مو استفاده میشه. بعضی هم از این مکمل برای تقویت میل جنسی و باروری و کاهش التهاب استفاده می کنن. در نهایت، ادعا میشه که Saw palmetto دارای اثرات ضد سرطانیه.

با این حال، همه کاربردها و مزایای سلامتی ادعا شده در موردش توسط علم پشتیبانی نمیشن. توی این مقاله به تحقیقات پشت پرده در مورد نخل اره ای یا Saw palmetto، از جمله مزایای اون، عوارض جانبی بالقوه و دوز مصرفی می پردازیم.

نخل اره ای یا Saw palmetto چیه؟

نخل اره ای یا Serenoa repens یک درخت نخل کوتوله ست که بومی مناطق جنوب شرقی آمریکای شمالیه و به ویژه در فلوریدا، جورجیا، کوبا و باهاما فراوانه (1).

در خاک شنی رشد می کند و نام خود را از دندان های تیز و اره مانند روی ساقه هاش گرفته که برگ های درخت رو به ساقه اوم وصل می کنه. درخت نخل اره ای توت یا بری های تیره ای تولید می کنه که حاوی یک دانه بزرگ هستن (1).

میوه نخل اره ای مدت ها توسط بومیان آمریکا به دلیل خواص تغذیه ای، ادرارآور، آرام بخش، تقویت قوای جنسی و کاهش دهنده سرفه مورد استفاده قرار می گرفته. امروزه توت های اونو به طور کامل یا خشک می خورن و از اون برای تهیه چای استفاده می کنن. نخل اره ای خشک و آسیاب شده رو میشه به صورت کپسول یا قرص هم خریداری کرد.

با این حال، رایج‌ترین شکل موجود در بازار، عصاره‌های روغنی بخش‌های چرب توت‌های خشکه (1). این مکمل ها بسته به روش استخراج حاوی 75 تا 90 درصد چربی هستن. اونا معمولاً مقادیر بیشتری از ترکیبات گیاهی مفید مثل ویتامین E و سایر آنتی اکسیدان ها رو در مقایسه با میوه خام ارائه میدن (2).

ممکنه برای سلامت پروستات و عملکرد ادرار مفید باشه. نخل اره ای ممکنه به درمان هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) کمک کنه – یک وضعیت پزشکی که با بزرگ شدن آهسته، غیر سرطانی و در عین حال غیر طبیعی پروستات مشخص میشه.

عارضه BPH در مردان مسن شایعه و تا 75 درصد از مردان 70 ساله رو تحت تأثیر قرار می ده (3).

در صورت عدم درمان، پروستات می تونه تا حدی بزرگ بشه که توانایی تخلیه صحیح مثانه رو مختل کنه. همچنین می‌تونه دفعات و میل به ادرار کردن رو افزایش بده و اغلب باعث ادرار بیش از حد در شب میشه که ممکنه خواب رو مختل کنه.

عارضه BPH بخشی از یک گروه بزرگتر از علائم دستگاه ادراری تحتانی (LUTS) هستش، گروهی از علائم که معمولاً مثانه، مجرای ادرار و پروستات رو درگیر می کنن. بر خلاف LUTS ،BPHمی تونه هم مردان و هم زنان رو تحت تأثیر قرار بده (4، 5)

چندین مطالعه به بررسی اثر نخل اره ای یا Saw palmetto روب LUTS پرداختن – اما نتایج متفاوته.

مطالعات اولیه گزارش کردند که نخل اره ای ممکنه به افزایش جریان ادرار و کاهش ادرار شبانه در مردان مبتلا به BPH کمک کنه – هم زمانی که به تنهایی و هم زمانی که در ترکیب با درمان دارویی سنتی مورد استفاده قرار بگیره (6 ، 7، 8، 9 ، 10 ).

با این حال، آخرین بررسی کاکرین – بالاترین استاندارد در تحقیقات متاآنالیز پزشکی – به این نتیجه رسید که نخل اره ایSaw palmetto بهبود کمی در LUTS ایجاد می کنه (11). از طرف دیگه، دو بررسی دیگه اشاره می‌کنن که دوز روزانه 320 میلی‌گرم پرمیکسون – یک عصاره خاص از نخل اره‌ای – در بهبود جریان ادرار و کاهش ادرار شبانه مؤثرتر از دارونما بوده (12، 13).

این امکان وجود داره که تأثیرات بر اساس قدرت فرمولاسیون فردی متفاوت باشه. به طور کلی، قبل از نتیجه گیری صد درصدی، به مطالعات بیشتری نیازه. ممکنه طاسی با الگوی مردانه رو کاهش بده نخل اره ای ممکنه به پیشگیری از طاسی آندروژنیک کمک کنه – نوعی از ریزش مو که به ترتیب در مردان و زنان به نام طاسی مردانه و زنانه هم شناخته میشه.

تصور میشه که نخل اره ای با مسدود کردن آنزیمی که تستوسترون رو به دی هیدروتستوسترون (DHT) تبدیل می‌کنه، عمل می‌کنه ( هورمونی از نوع آندروژن که اعتقاد بر اینه این شکل از ریزش مو رو ایجاد می‌کنه)(14، 15). تصور می‌شود که سطوح بالاتر هورمون‌های آندروژن مثل DHT چرخه رشد مو رو کوتاه می‌کنن و منجر به رشد تارهای مو کوتاه‌تر و نازک‌تر میشن (15).

یک مطالعه کوچک گزارش داد که دوز روزانه 200 میلی گرم نخل اره ای – که همراه با ترکیب گیاهی مفید دیگه ای به نام بتا سیتوسترول مصرف شده بود – ریزش مو رو در 60 درصد از مردان مبتلا به آلوپسی آندروژنیک در مقایسه با دارونما کاهش داد (16).

در یک مطالعه 2 ساله، به مردان مبتلا به طاسی با الگوی مردانه 320 میلی گرم نخل اره ای در روز یا فیناستراید(یک داروی متداول برای ریزش مو آندروژنیک )داده شد. در پایان مطالعه، حدود یک سوم از کسانی که نخل اره ای مصرف کردن، افزایش رشد موهاشونو گزارش دادن. با این حال، نخل اره ای تنها به اندازه نصف داروهای متداول برای ریزش مو موثر بود (17).

یک مطالعه کوچک هم افزایش کمی در تعداد موها رو در حدود نیمی از مردانی که با لوسیون موی نخل اره ای درمان شدن، گزارش داد. با این حال، این لوسیون حاوی مواد فعال دیگه ای هم بود که جداسازی اینکه این اثر برای نخل اره ای بوده یا نه رو دشوار میکنه (18).

با اینکه این نتایج امیدوارکننده ست، اما تحقیقات در مورد تأثیر نخل اره ای یا Saw palmetto روی ریزش مو محدودن. برای نتیجه گیری های بهتر، به مطالعات بیشتری نیازه.

سایر مزایای احتمالی

نخل اره ای برای مزایای دیگه ای هم استفاده میشه – البته اکثر اونا قویا توسط علم پشتیبانی نمیشن.

به عنوان مثال، تحقیقاتی که در لوله آزمایش انجام شد، نشون داد که Permixon – فرمول خاصی از نخل اره ای – ممکنه نشانگرهای التهاب رو در سلول های پروستات کاهش بده. با این حال، مشخص نیست که آیا سایر مکمل‌های نخل اره ای هم همین اثر رو دارن یا نه (19، 20).

فرمول Permixon همچنین ممکنه از میل جنسی و باروری در مردان محافظت کنه. نشون داده شده که درمان دارویی برای BPH و LUTS تأثیر منفی روی عملکرد جنسی در مردان داره.

مقاله مروری روی 12 مطالعه کنترل شده تصادفی – Permixon رو با دارو درمانی معمولی به عنوان درمانی برای BPH و LUTS مقایسه کرد. با اینکه هر دو عوارض جانبی منفی روی عملکرد جنسی مردان ایجاد کردن، اما مکمل نخل اره ای منجر به کاهش کمتری در میل جنسی و کاهش ناتوانی جنسی در مقایسه با درمان دارویی متداول شد (12).

با این حال، مشخص نیست که آیا Permixon همین اثر رو در مردان سالم داره یا اینکه آیا بقیه فرمولاسیون‌های نخل اره‌ای هم مزایای محافظتی مشابهی دارن یا نه. علاوه بر این، مطالعات دیگه ای کاهش میل جنسی رو به عنوان یک عارضه جانبی بالقوه مصرف مکمل‌های نخل اره‌ایSaw palmetto فهرست می‌کنن – بنابراین تحقیقات بیشتری برای تأیید این موضوع نیازه (21).

در نهایت، تحقیقات در لوله آزمایش نشون می ده که نخل اره‌ای ممکنه به کشتن و کند کردن رشد برخی از سلول های سرطانی، از جمله پروستات، کمک کنه. با اینکه امیدوارکننده‌ست، اما همه مطالعات موافق این موضوع نیستن، و تحقیقات بیشتری نیازه. (22، 23، 24)

ایمنی و عوارض جانبی

با اینکه توت‌های نخل اره‌ای به صورت خام و خشک قرن‌هاست خورده میشن، اما ایمنی اونا به طور مستقیم مورد مطالعه قرار نگرفته. با این حال، مطالعات نشان می دهد که مکمل های نخل اره ایSaw palmetto به طور کلی برای اکثر مردم بی خطرن. شایع ترین عوارض جانبی شامل اسهال، سردرد، خستگی، کاهش میل جنسی، حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه ست. با این حال، این عوارض خفیف و قابل برگشتن (21).

عوارض جانبی جدی تری مثل آسیب کبدی، پانکراتیت، خونریزی مغزی و مرگ در موارد جداگانه گزارش شدن. با این حال، در هیچ کدوم از این موارد مشخص نیست که آیا نخل اره علت اون بوده یا نه (21، 25، 26، 27).

دو مطالعه موردی دیگه گزارش میدن که دختران جوان با دریافت مکمل‌های نخل اره‌ای برای درمان ریزش مو یا هیرسوتیسم ( وضعیتی که باعث رشد موهای ناخواسته با الگوی مردانه در زنان میشه)، گرگرفتگی رو تجربه کردن (28، 29).

علاوه بر این، نگرانی هایی وجود داره که میگه نخل اره ای ممکنه با نقایص مادرزادی مرتبط باشه و ممکنه از رشد طبیعی اندام تناسلی مردانه جلوگیری کنه (1). بنابراین مصرف آن در کودکان و همچنین زنان باردار یا شیرده به شدت ممنوعه.

علاوه بر این، بررسی برچسب ها و مواد بازاریابی اینترنتی به افراد مبتلا به اختلالات پروستات یا سرطان های وابسته به هورمون هشدار می ده که قبل از مصرف این مکمل با پزشک مشورت کنن (1). اونا همچنین هشدار میدن که نخل اره ای ممکنه با سایر داروها تداخل داشته باشه، البته تحقیقاتی که انجام شده، شواهدی در این مورد پیدا نکردن (1،21 ).

دوزهای موثر احتمالی

نخل اره ای رو میشه به اشکال مختلف مصرف کرد. تحقیقات کمی در مورد دوزهای موثر زمانی که توت های نخل اره ای به طور کامل خورده میشن یا برای تهیه چای خیسانده میشن، وجود داره. موقعی که به عنوان یک مکمل خشک یا مایع روغنی مصرف میشه، نخل اره ایSaw palmetto در دوزهای روزانه 160 تا 320 میلی گرم موثرتر به نظر میرسه (12، 13، 16، 17).

با این حال، بیشتر مطالعات منحصراً در مردان انجام شده، بنابراین مشخص نیست که آیا دوزهای مشابه برای زنان مناسب هستن یا نه (1). همیشه قبل از مصرف نخل اره ایSaw palmetto با پزشکتون مشورت کنید تا از ایمنی و دوز مناسب برای خودتون مطمئن بشید.

منابع مقاله نخل اره ای

1.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK216069/
2.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25112532
3.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3090655/
4.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12930430
5.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29655606
6.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11276294
7.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1463641/
8.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23210402
9.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25614155
10.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25154739
11.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23235581
12.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28723522
13.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29694707
14.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25289259
15.https://ghr.nlm.nih.gov/condition/androgenetic-alopecia
16.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12006122
17.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23298508
19.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22520557
20.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23846725
21.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19591529
22.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25009620
23.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4692995/
24.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16965237
25.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16800417
26.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20531057
27.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20573093
28.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23027164
29.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26043832