هورمون رشد انسانی یا سوماتروپین (Somatropin)
هورمون رشد نه تنها یکی از مفید تیر هورمون هایی هست که بدن ما ترشح میکنه همچنین این هورمون بیشترین هورمونی هست که افراد دنبال تزریق اون به صورت خارجی هستند. این هورمون جزو هورمون هایی هست که اگر درست استفاده بشه کمترین عوارض رو داره و به همین خاطر هم هست که در پزشکی هم کاربرد زیادی داره.
معمولا به طور اشتباه سوماتروپین رو به عنوان استروئید میشناسن و این یک اشتباهه، بله درسته که هورمون رشد انابولیک هست اما دلیل نمیشه که استروید انابولیک باشه، مرغ و گوشت هم انابولیک هستند، ایا اینا هم استروید آنابولیک هستند؟
هورمون رشد یک هورمون پروتیینی هست که توسط هیپوفیز قدامی تولید و ترشح میشه، بیشترین مقدار اون در زمان کودکی تولید و ترشح میشه و روی همه بافت های بدن تاثیر میزاره.
هورمون رشد روی سوخت و ساز کربوهیدرات و چربی و مواد معدنی تاثیر میزاره، البته این هورمون میتونه بافت همبند (غضروف و مفاصل) رو هم رشد بده.
فرای بحث بافت همبند سوماتروپین میتونه تعداد و سایز سلول های عضلانی رو افزایش بده، این هورمون همچنین هیدرولیز تریگلیسیرید رو هم افزایش میده و اصطلاحا چربی سوزی رو خیلی افزایش میده به طوری که حتی رو سطح کلسترول هم تاثیر میزاره و اون رو کم میکنه که این موضوع میتونه برای دوره های استرویدی چون که سطح کلسترول رو بهم میریزن تاثیر بزاره.
به صورت مستقیم هورمون رشد به سلول عضله، استخوان و چربی سیگنال میفرسته و برای عضله و استخوان سیگنال رشدی هست و برای چربی سیگنال چربی سوزی. به صورت غیر مستقیم هم گلوکونئوژنز رو افزایش میده که این امر میتونه مقاومت به انسولینی رو زیاد کنه، مصرف سوما میتونه قند رو افزایش بده و سوخت مصرفی رو از قند به چربی تبدیل کنه.
اثرات هورمون رشد رو میشه گفت که فوق العاده هستند. معمولا از سوماتروپین برای درمان کوتاهی قد استفاده میشه و یا باری کمبود هورمون رشد در بزرگسالی. در برخی موارد هم در بیمارن ایدز و بیمارانی که دچار muscle wasting میشن هم استفاده میشه.
در بحث دوپینگ هم هورمون رشد خیلی طرفدار داره، مصرف هورمون رشد به تنهایی البته نمیتونه عضله ساز باشه، اما مصرفش در کنار استروئید های انابولیک میتونه با سینرژی فوق العاده ای که دارن فرد رو به هدفش برسونه. حتی وقتی که سوماتروپین رو به صورت تنها مصرف کنیم ریکاوری که این دارو داره هیچ داروی دیگه ای نمیتونه نزدیکش هم بشه و همچنین میتونه روی سوخت ساز تاثیرات مثبت خوبی بزاره.
هورمون رشد یکی از مهمترین کار هایی که انجام میده اینه که میتونه مقدار IGF1 رو مستقیما زیاد کنه که این هورمون هم بسیار انابولیک هست و روی همه بافت ها تاثیر میزاره، باید در نظر داشته که IGF1 خواص آنتاگونیستی با هورمون رشد داره و بهتره که زمانی که سوما مصرف میشه کسی IGF1 مصرف نکنه.
عوارض سوماتروپین
از عوارض هورمون رشد (سوماتروپین) اگر بخوام بگم باید بگم که در دوز های معقول معمولا این دارو عوارضی نداره، اما به هر حال برای هر کس میتونه متفاوت باشه و این عوارض رو حتی در دوز های پایین افراد تجربه کنن.
مهمترین عارضه هورمون رشد احتباس آّ مخصوصا در مفاصل تحتانی (مچ پا) و همچنین مچ دست ها میتونه باشه که به همراهش درد مفاصل رو هم میتونه داشته باشه. البته این عوارض در ابتدای کار دیده میشه و کم کم از بین میرن.
عارضه دیگه سوماتروپین سندروم کارپال هست که این هم بخاطر احتباس زیاد در مچ هاست. کم کاری تیروید هم میتونه جزو عارضه های مصرف این دارو باشه که به طور موقت هست البته چرا که نرخ تبدیل t4 به t3 با مصرف سوماتروپین زیاد میشه و درواقع t4 در بدن کمتر وجود داره.
در برخی افراد سرگیجه، تهوع و سر درد هم دیده میشه، اما معمولا عوارض این دارو به همون احتباس اب متوسط و درد مفاصل ختم میشه.
زمانی که از سوماتروپین در دوز های بالا استفاده بشه میتونه شدیدا دردسر ساز بشه که شامل بزرگ شدن دست ها و فک، دیابت نوع ۲ موقت و رشد ارگان های داخلی باشه، منظور از دوز بالا، دوز هایی هست که به شدت بالا هستند مثل ۲۰ واحد.
این هورمون رو هم میشه به صورت زیر جلدی استفاده کرد و هم به صورت عضلانی، نیمه عمر دارو معمولا ۴ ساعت هست (بسته به نوع تزریق) اما مهم این هست که اثری که داره در طول رو باقی میمونه و فقط اون نیمه عمر مهم نیست.
دوز مصرفی
سوماتروپین در دوز های درمانی معمولا ۱-۳ واحد در روز تجویز میشه و در برخی موارد هم ۴ واحد در روز که کمتر دیده میشه.
دوز های دوپینگی این دارو هم میتونه محتلف باشه، ۲ واحد تا ۴ واحد معمول ترین دوز استفاده این دارو هست و معمولا این دوز بیشترین دوزی هست که یک فرد بهش نیاز داره که میتونه تمام خاصیت های این دارو رو در بدنش استفاده کنه. این دوز هم برای مرد ها و هم زن ها میتونه مفید باشه. دوز های بالاتر بین ۶ تا ۸ واحد در روز هم برای عضله سازی میتونن استفاده بشن که باید طولانی استفاده بشه که معمولا مقرون به صرفه نیست چون سوما داروی گرونی هست.
اما بدنسازان با فرمول هرچه بیشتر بهتر تا دوز های حتی ۱۶ واحد در روز هم میرن و معمولا دچار ساید افکت های شدید میشن.
جدای بحث دوز باید گفت که سوماتروپین دارویی نیست که تاثیراتش رو سریع بشه دید و باید حداقل ۱۲ هفته ازش استفاده کرد. پس افرادی که معمولا میخوان به جشن عروسی خود برسن نمیتونن ۱ ماه قبل عروسی بیان از این دارو استفاده کنن و بهتره که لایف استایل درستی داشته باشن و رژیم غذایی خوبی داشته باشن.
این نکته هم در آخر بگم که حتی با استفاده از سوماتروپین هم نمیشه بدون رژیم چربی سوزوند و چربی بدن رو کم کرد، پس تمرین و ورزش الزامی هست.
گرداوری مهدی طیبی
منابع
Human Anatomy and Physiology, 6th Edition, John W. Hole jr.
J Appl Physiol 94: 2273-2281, 2003. First published February 14, 2003; doi:10.1152
Journal of Applied Physiology, Vol 77, Issue 1 23-29,
EFFECTS OF RECOMBINANT GROWTH HORMONE ON VISCERAL FAT ACCUMULATION: PILOT STUDY IN HIV-INFECTED ADOLESCENTS. J Clin Endocrinol Metab. 2005 Apr 19; [Epub ahead of print]
Measures of submaximal aerobic performance evaluate and predict functional response to growth hormone (Human Growth Hormone) treatment in Human Growth Hormone deficient adults. J Clin Endocrinol Metab. 1999 Dec;84(12):4570-7.
Hormonal responses to consecutive days of heavy-resistance exercise with or without nutritional supplementation. J Appl Physiol, Oct 1998; 85: 1544 – 1555.
Hormonal and growth factor responses to heavy resistance exercise protocols. J Appl Physiol, Oct 1990; 69: 1442-1450
High dose growth hormone exerts an anabolic effect at rest and during exercise in endurance-trained athletes.J Clin Endocrinol Metab. 2003 Nov;88(11):5221-6.
Christ ER, Cummings MH, Westwood NB, Sawyer BM, Pearson TC, Sonksen PH, Russell-Jones DL. The importance of growth hormone in the regulation of erythropoiesis, red cell mass, and plasma volume in adults with growth hormone deficiency., J Clin Endocrinol Metab 1997 Sep;82(9):2985-90
The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism Vol. 87, No.8 3573-3577
Am J Physiol Endocrinol Metab. 2002 Mar;282(3):E601-7.
Testosterone blunts feedback inhibition of growth hormone secretion by experimentally elevated insulin-like growth factor-I concentrations.J Clin Endocrinol Metab. 2005 Mar;90(3):1613-7. Epub 2004 Dec 7.
Comparison of the Metabolic Effects of Raloxifene and Oral Estrogen in Postmenopausal and Growth Hormone-Deficient Women.J Clin Endocrinol Metab. 2005 Apr 26; [Epub ahead of print]
Serum insulin-like growth factor I levels in growth hormone-deficient adults: influence of sex steroids.Horm Res. 2004;62 Suppl 1:73-6.
Growth hormone enhances effects of endurance training on oxidative muscle metabolism in elderly women. Am J Physiol Endocrinol Metab, Nov 2000; 279: 989 – 996.
J Gerontol A Biol Sci Med Sci 1998 May;53(3):M183-7
اگر این مطلب براتون مفید بوده، پیشنهاد میکنم مطلب تاموکسیفن را نیز مطالعه بفرمایید.
