مقدمه
سلولیت، وضعیتی می باشد که در آن پوست گودی، برجستگی پیدا کرده و مانند پوست پرتقال به نظر می رسد. علت آن تغییر ساختار سلول های چربی و بافت های پیوندی می باشد که زیر سطح پوست قرار دارند (۱). این تغییرات می توانند سلول های چربی را بسیار بزرگ کرده و به سمت خارج، به درون بافت همبند زیر پوست هل دهند. بعلاوه، تغییر در خون رسانی به مناطق تحت تأثیر سلولیت ممکن است منجر به جمع شدن مایعات اضافی در بافت شود. این امر به پوست ظاهری ناهموار داده که با سلولیت همراه می باشد.
جالب اینجاست که سلولیت تقریباً به طور انحصاری در خانم ها دیده می شود و بیشتر در ران، شکم و باسن ایجاد می شود. دلیل اینکه افراد به آن مبتلا می شوند، هنوز به طور کامل شناخته نشده، اما به احتمال زیاد به علت ترکیبی از عوامل ایجاد می شود. رایج ترین نظریه ها شامل هورمون ها، جنسیت، سبک زندگی و التهاب است. با این حال، سن، حساسیت ژنتیکی و شکل بدن هم ممکن است در تولید آن نقش داشته باشند.
هورمون ها
سلولیت به دلیل تغییر در اندازه و ساختار سلول های چربی ایجاد می شود. به همین دلیل پیشنهاد می شود که هورمون هایی مثل انسولین و کاتکول آمین ها، که در تجزیه و ذخیره چربی نقش دارند، می توانند نقش اصلی را در شکل گیری آن داشته باشند (۲). به عنوان مثال، گفته شده که هر گونه عدم تعادل هورمونی که باعث افزایش چربی در اثر تجزیه چربی شود، مانند مقادیر بالای انسولین، می تواند فرد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سلولییت قرار بده (۳).
علاوه بر این، با توجه به اینکه سلوولیت تقریباً به طور انحصاری در بدن زنان دیده می شود، تصور می شود که هورمون جنسی زنانه استروژن می تواند در آن نقش داشته باشد. این تئوری احتمال بسیار بالایی دارد، چون این چربی ها بعد از بلوغ زنان ایجاد می شود. همچنین در مواقعی که زنان دچار تغییر در سطح استروژن می شوند، مانند بارداری و یائسگی، بدتر می شوند. با این وجود، علی رغم این حدس و گمان ها، در حال حاضر نقش دقیق هورمون ها در تشکیل آن مشخص نیست.
جنسیت
زنان خیلی بیشتر از مردان به این موضوع دچار می شوند (۴). یکی از دلایل این امر شامل تفاوت در نحوه ی قرارگیری چیدمان بافت همبند و سلول های چربی زنان در زیر پوست است (۲). زنان تعداد زیادی سلول چربی داشته که به صورت عمودی در زیر پوست قرار می گیرند، و بالای سلول، بافت همبند رو در یک زاویه مسقیم لمس می کند. در مقابل، مردان تمایل دارند تعداد کمتری از سلول های چربی را داشته باشند، و این سلول ها بدلیل این که به صورت افقی قرار دارند، به صورت تخت در برابر همدیگر قرار می گیرند.
برای همین تفاوت های بافتی می باشد که در زنان، سلول های چربی به بافت همبند “فرو رفته” و در زیر پوست قابل مشاهده بشوند. این تفاوت های ساختاری به نوعی در توضیح این که چرا سلولیت تقریباً به طور انحصاری در زنان دیده می شود، وجود دارد.
سبک زندگی
تجمع مایعات در بافت های اطراف می تونه ظاهر سلولیت را بدتر کند. گفته شده که ممکن است تغییر در گردش خون در مناطق دارای سلولیت تا حدی مقصر این موضوع باشد (۱). برخی دانشمندان همچنین اظهار داشتند که این امر می تواند ناشی از سبک زندگی غیر فعال باشد. تصور می شود که مدت زمان طولانی نشستن باعث کاهش جریان خون و ایجاد این تغییرات در مناطق مستعد سلولیت می شود. البته، شما در افراد فعال و ورزشکار هم میتوانید آن را ببینید و به این گونه نیست که افراد فعال و ورزشکار سلولیت نداشته باشند، فقط میزان و درجه ی سلولیت در بدن آن ها احتمالا به نسبت افراد بی تحرک کمتر می باشد.
التهاب
نظریه بعدی این می باشد که سلولیت نوعی اختلال در بافت پیوندی بوده که در اثر التهاب مزمن و درجه پایین ایجاد می شود. برخی از دانشمندان سلول های ایمنی بدن را که با التهاب مزمن در ارتباط هستند، مثل ماکروفاژها و لنفوسیت ها، در بافت آسیب دیده از سلولیت پیدا کردند (۵). با این حال، در تحقیقات دیگر هیچ مدرکی در مورد پاسخ التهابی در این مناطق پیدا نشده است.
نقش رژیم غذایی در ایجاد و درمان سلولیت
در مورد این نقش و تاثیر آن هنوز به خوبی تحقیق نشده است. یک گروه از دانشمندان اظهار داشتند که رژیم غذایی حاوی مقادیر بیش از حد کربوهیدرات ممکن است باعث بدتر شدن سلولیت شود. دلیل این امر هم این است که این موضوع می تواند سطح هورمون انسولین را افزایش داده و باعث افزایش چربی در کل بدن شود (۳)(۴). علاوه بر این، پیشنهاد شده است که یک رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی نمک بدلیل این که ممکن است احتباس مایعات را در بدن افزایش دهد، احتمالاً باعث بدتر نشون دادن سلولیت می شود.
با این حال، در حال حاضر شواهد بسیار کمی برای اثبات این نظریه ها وجود دارد. هنوز هم ایده خوبی است که مطمئن شوید رژیم شما حاوی مقادیر زیادی قند تصفیه شده یا کربوهیدرات نیست. همچنین حفظ وزن سالم و هیدراته بودن بسیار مهم می باشد. این موضوع به این دلیل است که افزایش وزن و افزایش سن، با افزایش خطر ابتلا به سلولیت ارتباط دارد. بنابراین حفظ یک رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند برای شما مفید باشد (۶). با این وجود، با توجه به اینکه سلولیت تقریباً در همه زنان رخ می دهد، احتمال صفر کردن شانس ابتلا به سلولیت با رژیم، خیلی پایین بوده و تنها میتوان آن را کمتر کرد.
سلولیت با کاهش وزن میتواند بهتر یا حتی بدتر شود! کاهش وزن اغلب به عنوان یک روش خوب برای خلاص شدن از سلولیت تبلیغ می شود. افزایش وزن مطمئناً می تواند آن را بدتر کند، خصوصاً اگر در حال حاضر هم اضافه وزن دارید، اما تأثیر کاهش وزن به عنوان یک روش درمانی مشخص نیست (۷).
یه مطالعه کوچک نشان داده که کاهش وزن به کاهش شدت سلولیت در اکثر افراد، به ویژه در افرادی که دارای اضافه وزن هستند، کمک می کند (۸). با این حال، حدود ۳۲٪ از افراد در این مطالعه دریافتند که کاهش وزن در واقع باعث بدتر شدن سلولیت اونا شده است! دلیل این امر مشخص نیست، اما ممکن است به دلیل عوامل دیگری باشد. به عنوان مثال، تفاوت در ساختار و قابلیت ارتجاعی بافت همبند، و همچنین احتباس مایعات، می تواند به ظهور سلولیت کمک کند (۹).
به طور کلی، اکثر افراد دریافتند که کاهش وزن، ظاهر سلولیت را بهتر می کند، اما این امر برای همه تضمین شده نیست.
اگه نگران سلولیت هستید، برخی از روش ها وجود دارند که ممکن است ظاهر آن را بهتر کنند. با این وجود، در حال حاضر هیچ درمانی وجود ندارد که ثابت شده باشد که برای از بین بردن سلولیت در طولانی مدت موثر است. به طور کلی، جلوگیری از سلولیت به طور کامل ممکن نیست.
با این حال، داشتن یک رژیم غذایی سالم، ورزش و حفظ وزن سالم ممکن است به شما کمک کرده و لازم است تاکید کنم سلولیت یک بیماری، زشتی، نقص و … نیست و کاملا طبیعی می باشد. شما می توانید یک مدل باشید اما باز هم سلولیت داشته باشید، چیزی که مشخص است این است که ژنتیک در این قضیه هم نقش بسیار اساسی بازی میکند، پس بدن خود را دوست داشته باشید!
منابع
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11204512/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22758934/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26327870/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20865236/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16020201/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15868063/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15225265/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16874227/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21691567/
در صورت مفید بودن این مطلب، پیشنهاد میکنم مطلب رابطه جنسی را نیز مطالعه بفرمایید.
