ویتامین B5 یا اسید پانتوتنیک هم به طور طبیعی توی غذاها وجود داره، هم به غذاها اضافه میشه و هم به عنوان مکمل در دسترسه. از اون برای ساخت کوآنزیم A (CoA)، یک ترکیب شیمیایی که به آنزیم ها توی ساخت و تجزیه اسیدهای چرب و همچنین انجام سایر عملکردهای متابولیکی کمک می کنه، و پروتئین حامل آسیل، که در ساخت چربی ها هم نقش داره، استفاده میشه. (۱) پانتوتنیک اسید در طیف گسترده ای از غذاها پیدا میشه. باکتری های موجود در روده همچنین می تونن مقداری اسید پانتوتنیک تولید کنن اما برای برآوردن نیازهای غذایی کافی نیست.
مقادیر توصیه شده
شاخص RDA: میزان توصیه شده رژیم غذایی (RDA) برای مردان و زنان 19+ سال 5 میلی گرم در روزه. برای بارداری و شیردهی، مقدار به ترتیب به 6 میلی گرم و 7 میلی گرم در روز افزایش پیدا میکنه.
شاخص UL: بالاترین سطح قابل تحمل (UL)، حداکثر دوز روزانه ست که بعیده عوارض جانبی نامطلوبی در جمعیت عمومی ایجاد کنه. UL خاصی برای اسید پانتوتنیک تعریف نشده، چون سطح سمی در مصرف زیاد مشاهده نشده. (۲)
ویتامین B5 و سلامتی
از اونجا که اسید پانتوتنیک به تجزیه چربی ها کمک می کنه، نقش بالقوه ای در کاهش سطح کلسترول در افراد مبتلا به دیس لیپیدمی مورد مطالعه قرار گرفته است. این وضعیتیه که توی اون غلظت بالای غیر طبیعی چربی یا لیپیدها در خون (به عنوان مثال، LDL و تری گلیسیرید) و سطح پایین کلسترول HDL وجود داره. سطوح پایین CoA ممکن است از تجزیه و پاکسازی چربی ها در خون جلوگیری کنه. (۳) همچنین پیشنهاد شده که اسید پانتوتنیک ممکنه دارای اثر آنتی اکسیدانی باشه که التهاب با درجه پایین رو کاهش میده، که در مراحل اولیه بیماری قلبی وجود داره. (۴) با این حال، تحقیقات در این زمینه هنوز محدوده و مشخص نیست که آیا مکمل های پانتوتنیک اسید می تونن چربی خون رو مستقل از رژیم غذایی سالم کاهش بدن یا نه.
در یک مطالعه تصادفی دوسوکور که بر روی 216 زن و مرد مبتلا به دیس لیپیدمی متوسط انجام شد، مکمل های 400 میلی گرم CoA یا 600 میلی گرم پانتتین روزانه به مدت 8 هفته تجویز شدن (پانتتین شکل دیگری از اسید پانتوتنیک هستش که برای کنترل دیس لیپیدمی مورد مطالعه قرار گرفته). (۳) همچنین به شرکت کنندگان در مورد رژیم کاهش کلسترول توصیه شد. پس از 8 هفته، گروه CoA باعث کاهش 33 درصدی تری گلیسیریدها در مقایسه با سطوح اولیه شد. کلسترول کل هم کاهش و کلسترول HDL افزایش پیدا کرد. گروه pantethine (پانتتین) کاهش کمتری توی کلسترول کل و تری گلیسیرید رو نشون داد. هیچ عوارض جانبی منفی از مکمل مشاهده نشد.
منابع غذایی
پانتوتنیک اسید تقریباً در همه غذاهای گیاهی و حیوانی وجود داره، چون این ویتامین در تمام سلول های زنده پیدا میشه. بهترین منابع گوشت گاو، مرغ، گوشت ارگانها، غلات غنی شده و بعضی سبزیجات هستن. (۲)
- غلات غنی شده
- گوشت ارگانها (کبد، کلیه)
- گوشت گاو
- سینه مرغ
- قارچ
- آووکادو
- آجیل، دانه ها
- شیر لبنی
- ماست
- سیب زمینی
- تخم مرغ
- برنج قهوه ای
- جو دوسر
- کلم بروکلی
مسمومیت
مسمویت مشاهده شده از منابع غذایی گزارش نشده. اما با دوزهای بسیار زیاد روزانه ۱۰ گرم در روز، ناراحتی معده یا اسهال خفیف گزارش شده. (۲) با این حال، این خیلی نادره و سطح قابل تحمل بالایی برای اسید پانتوتنیک تعیین نشده.
منابع
1.Institute of Medicine. Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes: Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline. Washington, DC: National Academy Press; 1998.
۲.https://ods.od.nih.gov/factsheets/PantothenicAcid-HealthProfessional/
۳.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1933287415003025
۴.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0939475317301187
