فسفر چیست؟
سلام من پویا بیات هستم و در بحث املاح معدنی امروز میخوایم درباره فسفر صحبت کنیم.
فسفر در طبیعت به صورت تنها و بدون ترکیب با عناصر دیگه وجود نداره. این عنصر بیشتر در صخره‌ها و کانی‌های فسفاتی و همچنین در تمام سلول‌های زنده پیدا میشه. فسفر یک ماده جامد با حالتی مومی شکل و سفید رنگه که بوع نامطبوعی هم داره. این عنصر بسیار واکنش پذیر بوده و هنگام ترکیب با اکسیژن از خود نور کمی ساتع میکنه. همچنین فسفر خالص به سرعت تو هوا میسوزه و تبدیل به پنتا اکسید فسفر میشه. این نافلز در آب قابل حل نیست اما در ترکیب کربن دی سولفید حل میشه.
از شکل‌های فسفر میشه به فسفر سفید، قرمز، فسفر بنفش و فسفر سیاه اشاره کرد. اگر چه رنگ‌های آن‌ها تا حد زیادی به نظر می‌رسد تفاوت کمی با هم داشته باشن.
فسفر سفید: یکی از شکل‌های فسفر است که به‌طور صنعتی تولید میشه که در تاریکی می‌تابه؛ و بی‌اختیار شعله‌ور میشه در زمانی که در معرض هوا قرار بگیره و سم مهلکی هست.
فسفر قرمز: میتونه به خاطر تغییرات اندک در ساختار شیمیایی اش از رنگ نارنجی تا ارغوانی تغییر داشته باشه. سمی و آتش‌گیر نیس و همچنین در کربن دی سولفید حل نمیشه. واکنش پذیری اون از فسفر سفید کم‌تر هست. ساختار بلوری اون هم به درستی آشکار نیست. فسفر سرخ در تهیه فسفریک اسید و ترکیب‌های فسفر، نیمه رساناها، کبریت بی خطر (برای تهیه این کبریت ها،فسفر قرمز را با سنباده ترکیب می کنند)، کود شیمیایی، برنز فسفردار، در صنایع و در لوازم آتش بازی کاربرد داره.
فسفر سیاه: که در زیر فشار بالا ساخته میشه شبیه به گرافیت بوده و مانند گرافیت توانایی هدایت الکتریکی رو داره.
فسفر چه عملکردی داره؟
شما به فسفر نیاز دارید تا:
- استخوان هاتونو قوی و سالم نگه دارید
- کمک به تولید انرژی
- عضلاتتونو حرکت بدید
علاوه بر اینا، فسفر به موارد زیر کمک می کنه:
- ساختن دندان های قوی
- مدیریت نحوه ذخیره و استفاده بدن از انرژی
- کاهش درد عضلانی بعد از ورزش
- فیلتر کردن ضایعات موجود توی کلیه ها
- رشد، نگهداری و ترمیم بافت و سلول ها
- تولید DNA و RNA – بلوک های ژنتیکی بدن
- تعادل و استفاده از ویتامین هایی مثل ویتامین های B و D و همچنین سایر مواد معدنی مثل ید، منیزیم و روی
- حفظ ضربان قلب منظم
- تسهیل هدایت عصبی
چه غذاهایی حاوی فسفر هستن؟
بیشتر غذاها حاوی فسفر هستن. غذاهای غنی از پروتئین هم منابع عالی فسفر به حساب میان. مثل:
- گوشت و مرغ
- ماهی
- شیر و سایر محصولات لبنی
- تخم مرغ
وقتی رژیم غذاییتون حاوی کلسیم و پروتئین کافی باشه، احتمالاً فسفر کافی هم مصرف خواهید داشت. چون که خیلی از غذاهایی که کلسیم بالایی دارن، فسفر بالایی هم دارن.
بعضی از منابع غذایی غیر پروتئینی هم حاوی فسفر هستن. مثلا:
- غلات کامل
- سیب زمینی ها
- سیر
- میوه خشک شده
- نوشیدنی های گازدار (اسید فسفریک برای تولید کربنات استفاده میشه)
- نان‌ها و غلات صبحانه اگه از نوع غلات کامل باشن، فسفر بیشتری نسبت به آرد سفید دارن.
با این حال، فسفر موجود در مغزها، دانه ها، غلات و لوبیا به فیتات متصله که جذب ضعیفی داره.
به چه مقدار فسفر نیاز دارید؟
مقدار فسفر مورد نیاز در رژیم غذایی به سن شما بستگی داره.
نیاز بزرگسالان نسبت به کودکان ۹ تا ۱۸ ساله به فسفر کمتره اما بیشتر از کودکان زیر ۸ سال به فسفر نیاز دارن.
مقدار مجاز غذایی توصیه شده (RDA) برای فسفر به شرح زیر هستش:
- بزرگسالان (سن ۱۹ سال و بالاتر): ۷۰۰ میلی گرم
- کودکان (۹ تا ۱۸ سال): ۱۲۵۰ میلی گرم
- کودکان (۴ تا ۸ سال): ۵۰۰ میلی گرم
- کودکان (۱ تا ۳ سال): ۴۶۰ میلی گرم
- نوزادان (سنین ۷ تا ۱۲ ماه): ۲۷۵ میلی گرم
- نوزادان (سن ۰ تا ۶ ماه): ۱۰۰ میلی گرم
افراد کمی نیاز به مصرف مکمل های فسفر دارن. بیشتر افراد می تونن مقدار لازم فسفر رو از طریق غذاهایی که می خورن دریافت کنن.
خطرات مرتبط با فسفر بیش از حد
فسفر بیش از حد می تونه سمی باشه. مقادیر بیش از حد این ماده معدنی می تونه باعث اسهال و همچنین سفت شدن اندام ها و بافت نرم بشه.
سطوح بالای فسفر می تونه روی توانایی بدن شما برای استفاده موثر از سایر مواد معدنی مثل آهن، کلسیم، منیزیم و روی تأثیر بذاره. می تونه با کلسیم ترکیب بشه و باعث تشکیل رسوبات معدنی در عضلاتتون بشه.
به ندرت فسفر بیش از حد توی خون شما وجود داره. به طور معمول، تنها افرادی که مشکلات کلیوی یا کسانی که در تنظیم کلسیم بدنشون مشکل دارن، دچار این مشکل میشن.
خطرات مرتبط با فسفر بسیار کم
بعضی از داروها می تونن سطح فسفر بدن شما رو کاهش بدن. مثل:
- انسولین
- مهارکننده های ACE
- کورتیکواستروئیدها
- آنتی اسیدها
- داروهای ضد تشنج
علائم کمبود فسفر می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد مفاصل یا استخوان
- از دست دادن اشتها
- تحریک پذیری یا اضطراب
- خستگی
- رشد ضعیف استخوان در کودکان
اگه این داروها رو مصرف می کنید، با پزشکتون در مورد اینکه آیا توصیه میکنه غذاهای حاوی فسفر بالا یا مکمل های فسفر مصرف کنید، صحبت کنید.
اگر این مقاله رو دوست داشتید پیشنهاد میکنم ید رو هم مطالعه کنید.
