ید چیه؟
سلام من پویا بیات هستم و در بحث املاح معدنی امروز میخوایم درباره ید صحبت کنیم.
ید یک ماده معدنی است که در برخی غذاها پیدا میشه. بدن برای ساخت هورمون های تیروئید به ید نیاز داره. این هورمون ها متابولیسم بدن و بسیاری از عملکردهای مهم دیگر را کنترل می کنن. بدن همچنین برای رشد مناسب استخوان و مغز در دوران بارداری و نوزادی به هورمون های تیروئیدی نیاز داره. دریافت ید کافی برای همه افراد به خصوص نوزادان و زنان باردار مهم است.
ید که همچنین یدید نامیده میشه، ید نوعی ماده معدنیه که به طور طبیعی توی خاک زمین و آب های اقیانوس پیدا میشه. بسیاری از آب‌های شور و غذاهای گیاهی حاوی ید هستن و این ماده معدنی بیشتر توی نمک یددار موجوده.
دریافت ید کافی توی رژیم غذایی مهمه. چون هورمون ها، رشد جنین و غیره رو تنظیم می کنه.
اگه سطح ید شما پایین باشه، پزشک ممکنه مکمل رسانی رو توصیه کنه. شما نباید بدون مشورت با پزشکتون مکمل مصرف کنید.
منابع غدایی ید
ید به طور طبیعی تو بعضی غذاها پیدا میشه و همچنین به نمکی که برچسب “یددار” نام داره اضافه میشه. شما میتونین مقادیر توصیه شده ید رو با خوردن انواع غذاها از جمله موارد زیر دریافت کنین:
- ماهی،جلبک دریایی،میگو و سایر مواد دریایی
- محصولات لبنی مثل شیر،ماست،پنیر و تخم مرغ
عوارض کمبود ید
افرادی که ید کافی دریافت نمی کنن نمیتونن مقادیر کافی هورمون تیروئید تولید کنن. این میتونه مشکلات زیادی درست کنه. در زنان باردار، کمبود شدید ید میتونه به طور دائمی به جنین آسیب برسونه و باعث توقف رشد، ناتوانی ذهنی و تاخیر در رشد جنسی بشه. کمبود ید با شدت کمتر میتونه باعث ضریب هوشی پایین تر از حد متوسط در نوزادان و کودکان بشه و توانایی بزرگسالان برای کار و تفکر واضح رو کاهش بده. گواتر، غده تیروئید بزرگ شده، اغلب اولین علامت قابل مشاهده کمبود ید هستش.
کاربرد های ید
ید یک ماده معدنی ضروری برای بدن ما محسوب میشه. این امر به ویژه در دوران بارداری بسیار مهمه.
در زیر فهرستی از بعضی از مهمترین کاربردها و فواید اون برای بدن آورده شده:
ارتقاء سلامت تیروئید
ید نقش حیاتی در سلامت تیروئید داره. غده تیروئید شما که در قاعده جلوی گردن شما قرار داره، به تنظیم و تولید هورمون کمک می کنه. این هورمون ها متابولیسم، سلامت قلب و موارد دیگر رو کنترل می کنن.
برای تولید هورمون های تیروئید، تیروئید شما ید رو در مقادیر کم مصرف می کنه. بدون ید، تولید هورمون تیروئید می تونه کاهش پیدا کنه. غده تیروئید کم کار، می تواند منجر به وضعیتی به نام کم کاری تیروئید بشه.
با توجه به در دسترس بودن گسترده ید توی رژیم های غذایی غربی، سلامت تیروئید معمولا تحت تاثیر سطوح پایین ید توی زندگی امروز قرار نمی گیره.
شما می تونید با مصرف لبنیات، غذاهای غنی شده و ماهی های آب شور، ید کافی رو از رژیم غذاییتون دریافت کنید. ید همچنین توی غذاهای گیاهی که در خاک طبیعی غنی از ید رشد می کنن، موجوده. همچنین می تونید این ماده معدنی رو با اضافه کردن نمک یددار به غذاتون دریافت کنید.
درسته که ید به سلامت کلی تیروئید کمک می کنه، اما ید بیش از حد هم می تونه تأثیر منفی روی غده تیروئید داشته باشه. به همین دلیله که نباید بدون توصیه پزشک از مکمل های ید استفاده کنید.
کاهش خطر برای بعضی از گواترها
گواتر یک غده تیروئید بزرگ شده ست. تیروئید شما ممکنه در نتیجه کم کاری یا پرکاری تیروئید بزرگ بشه. پرکاری تیروئید به معنی یک غده تیروئید پرکاره.
ندول های غیر سرطانی تیروئید(کیست) هم می تونن باعث بزرگ شدن غده تیروئید بشن.
گاهی اوقات گواتر به عنوان پاسخ مستقیم به کمبود ید ایجاد میشه.
گواتر ناشی از ید میتونه با افزودن غذاها یا مکمل های غنی از ید در رژیم غذایی معکوس بشه.
مدیریت پرکاری غده تیروئید
پزشک شما ممکن است نوع خاصی از ید به نام ید رادیواکتیو رو برای درمان پرکاری غده تیروئید توصیه کنه. این دارو که ید رادیواکتیو نامیده میشه، از راه دهان مصرف میشه و برای از بین بردن سلول های اضافی تیروئید برای کمک به کاهش مقادیر بیش از حد هورمون تیروئید استفاده میشه.
ید رادیواکتیو همون مکمل ید نیست. برای پرکاری تیروئید هرگز نباید از مکمل های ید استفاده کنید.
درمان سرطان تیروئید
ید رادیواکتیو همچنین ممکنه یک گزینه درمانی احتمالی برای سرطان تیروئید باشه. این روش تقریباً مثل درمان پرکاری تیروئید عمل می کنه.
موقعی که ید رادیواکتیو رو به صورت خوراکی مصرف می کنید، این دارو سلول های تیروئید، از جمله سلول های سرطانی رو از بین می بره. و میتونه به عنوان درمانی بعد از جراحی تیروئید استفاده بشه تا مطمئن بشیم که تمام سلول های سرطانی از بدن خارج شدن.
با توجه به جامعه سرطان آمریکا (۱)، درمان های ید رادیواکتیو به طور قابل توجهی شانس بقای افراد مبتلا به سرطان تیروئید رو بهبود می بخشه.
رشد عصبی در دوران بارداری
در بارداری به ید بیشتری نیاز دارید. به این دلیل که مصرف ید در دوران بارداری با رشد مغز جنین مرتبطه. یک بررسی نشون داد (۲) که نوزادانی که مادران اونا در دوران بارداری دچار کمبود ید بودن، بیشتر با ضریب هوشی پایین‌تر و سایر تأخیرهای فکری بزرگ میشن.
مصرف روزانه توصیه شده ید در دوران بارداری ۲۲۰ میکروگرم هستش. (۳) در مقایسه، مقدار توصیه شده در بزرگسالان غیر باردار ۱۵۰ میکروگرم در روزه.
اگه باردار هستید، از پزشکتون در مورد مکمل ید بپرسید، به خصوص اگه ویتامین دوران بارداری شما ید نداره (بسیاری از اونا ید ندارن). در صورت کمبود این ماده معدنی، مصرف مکمل های ید هم ممکنه ضروری باشه.
همچنین در صورت شیردهی باید بر میزان مصرف ید خودتون نظارت داشته باشید. مقدار توصیه شده روزانه ید در دوران شیردهی ۲۹۰ میکروگرم هستش. به این دلیل که یدی که از رژیم غذایی و مکمل دریافت می کنید از طریق شیر مادر به نوزاد شیرخوار شما منتقل میشه. این یک دوره حیاتی رشد مغز هستش، بنابراین نوزادان تا زمانی که به سن ۶ ماهگی برسن به ۱۱۰ میکروگرم در روز نیاز دارن. (۳)
بهبود عملکرد شناختی
همون فواید عصبی ید در دوران بارداری میتونه به عملکرد سالم مغز در دوران کودکی هم گسترش پیدا کنه. این همچنین شامل کاهش خطر ناتوانی ذهنی (۴) هستش.
به احتمال زیاد کودک شما تمام ید مورد نیازش رو از طریق رژیم غذایی دریافت می کنه، اما اگه در مورد میزان مصرف ید او سوالی دارید، با پزشک اطفال خودتون صحبت کنید.
بهبود وزن تولد
مثل رشد مغز، ید در دوران بارداری با وزن مناسب هنگام تولد مرتبطه. یک مطالعه روی زنان باردار مبتلا به گواتر نشون داد (۵) که مصرف روزانه ۴۰۰ میلی گرم ید به مدت شش تا هشت هفته در اصلاح گواتر مرتبط با کمبود ید مفیده. و در کنار اون به نوبه خود، یک بهبود کلی در وزن تولد در نوزادان مشاهده شد.
درسته که مصرف ید می تونه روی وزن نوزاد موقع تولد و رشد کلی اون تأثیر بذاره، اما مهمه که توجه داشته باشید که مطالعه فوق روی زنان در مناطق در حال رشد متمرکز بود که دچار کمبود آهن هم بودن.
مگر اینکه پزشک شما تشخیص داده باشد که شما دچار کمبود ید هستید، مصرف مکمل‌ها به احتمال زیاد روی وزن کودک شما در بدو تولد تاثیری نخواهد داشت. در واقع، مصرف بی‌رویه ید میتونه باعث مشکلات سلامتی بشه.
ممکنه به درمان بیماری فیبروکیستیک پستان کمک کنه
این امکان وجود داره که مکمل های ید یا داروها بتونن به درمان بیماری فیبروکیستیک پستان کمک کنن. این وضعیت غیر سرطانی در زنان در سنین باروری شایع‌تره و میتونه باعث ایجاد توده‌های دردناک سینه بشه.
با اینکه احتمالاتی وجود داره که میگن ید ممکنه به کیست‌های فیبروکیستیک پستان کمک کنه، اما شما نباید خوددرمانی انجام بدید. فقط در صورتی که پزشک شما اونو به طور خاص توصیه کرده باشه، برای این بیماری ید مصرف کنید. در غیر این صورت، ممکنه در معرض خطر عوارض جانبی ناشی از سمیت ید باشید.
ضد عفونی کردن آب
ید تنها یکی از روش های ضد عفونی آبه. اگه به دلیل سفر یا اثرات یک بلای طبیعی به آب آشامیدنی دسترسی ندارید، این ممکنه به ویژه مفید باشه.
علیرغم نقشی که ید می تونه در ضدعفونی کردن آب آشامیدنی ایفا کنه، نگرانی هایی هم وجود داره که می تونه کل مصرف ید رو در انسان افزایش بده و منجر به اثرات نامطلوب سلامتی بشه. کل دریافت ید نباید از ۲ میلی گرم در روز تجاوز کنه. (۶)
محافظت در برابر اشتباهات هسته ای
در موارد اضطراری هسته ای، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (۷) استفاده از یدید پتاسیم (KI) رو برای محافظت از غده تیروئید در برابر آسیب های ناشی از تشعشعات توصیه می کنه. که این ماده در فرمول های قرص و مایع موجود هستن.
با اینکه کاملاً بی‌خطر نیست، اما هر چه زودتر KI مصرف بشه، تصور میشه که تیروئید در صورت بروز چنین شرایط اضطراری بهتر محافظت خواهد شد.
درمان عفونت
ید رو میشه به صورت موضعی به شکل مایع برای کمک به درمان و پیشگیری از عفونت استفاده کرد. ید با از بین بردن باکتری ها در بریدگی ها و خراش های خفیف و اطراف اون عمل می کنه.
ید موضعی نباید در نوزادان تازه متولد شده استفاده بشه. همچنین نباید برای بریدگی عمیق، گزش حیوانات یا سوختگی استفاده بشه.
دستورالعمل های روی بسته بندی رو برای اطلاعات دوز دنبال کنید و بیش از ۱۰ روز استفاده نکنید مگر اینکه پزشکتان دستور بده.
چه مقدار ید نیاز دارید؟
برای کاهش خطر کمبود ید، مؤسسه ملی سلامت آمریکا (NIH) توصیه های زیر رو برای مصرف روزانه بر اساس سن داره: (۳)
- نوزادان از زمان تولد تا ۶ ماهگی ۱۱۰ میکروگرم
- نوزادان بین ۷ تا ۱۲ ماه ۱۳۰ میکروگرم
- کودکان ۱ تا ۸ ساله ۹۰ میکروگرم
- کودکان ۹ تا ۱۳ ساله ۱۲۰ میکروگرم
- بزرگسالان و نوجوانان، ۱۴ سال و بالاتر ۱۵۰ میکروگرم
- زنان باردار ۲۲۰ میکروگرم
- زنان شیرده ۲۹۰ میکروگرم
چه کسانی باید مکمل ید مصرف کنن؟
اگه سطح ید شما پایین باشه، پزشک ممکنه مکمل های ید رو توصیه کنه. تنها راه برای اطلاع دقیق اینه که سطح ید بدنتونو از طریق آزمایش ادرار بررسی کنید. بعد از اون مرحله، پزشک شما ممکنه مکمل رسانی رو توصیه کنه.
ید در فرمول های قوی تر از طریق نسخه در دسترسه. با این حال، اینا فقط برای بیماری های جدی استفاده میشن. به عنوان مثال، اگر شما در معرض تشعشع قرار گرفته اید یا غده تیروئید بیش از حد فعال دارید، ممکنه پزشک شما ید قوی تجویز کنه.
اگه مشکوک هستید که به مکمل رسانی ید نیاز دارید، با پزشکتون مشورت کنید تا ببیند آیا کاندید اون هستید یا خیر.
اگر این مقاله رو دوست داشتید پیشنهاد میکنم سدیم رو هم مطالعه کنید.
منبع:
1.https://www.cancer.org/cancer/thyroid-cancer/treating/radioactive-iodine.html
2.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26268911
3.https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iodine-Consumer/
4.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25231449
5.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25629792
6.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10964787
7.https://emergency.cdc.gov/radiation/ki.asp
