گاما آمینوبوتیریک اسید که معمولاً به نام GABA شناخته میشه، یک آمینو اسیده که به طور طبیعی در مغز تولید میشه. گابا به عنوان یک انتقال دهنده عصبی بازدارنده عمل می کنه( یک ماده شیمیایی که پیام های بین سلول های مغز رو مسدود می کنه). به همین دلیل، GABA نقش مهمی در کاهش فعالیت مغز برای آرام کردن سیستم عصبی مرکزی داره. (۱)(۲)(۳)
با اینکه غذاهای خاصی هستن که حاوی گابا GABA باشن، اما این اسید آمینه به طور گسترده به عنوان یک مکمل غذایی هم در دسترسه. بعضی از افراد مکمل‌های گابا رو برای کمک به استرس، اضطراب، افسردگی، مشکلات خواب و فشار خون بالا مصرف می‌کنن، ولی شواهد مبنی بر اثربخشی اون متفاوته.(۴)
فواید گابا
چون که گابا یک انتقال دهنده عصبی در سیستم عصبی مرکزی هستش، برای تأثیری که ممکنه روی شرایط روحی و جسمی داشته باشه مورد مطالعه قرار گرفته. در اینجا به چند تا از مزایای احتمالی گابا اشاره میکنیم:
ممکنه استرس رو کاهش بده
استرس یک واکنش فیزیکی و عاطفی رایجه که می تونه به دلایل مختلفی ایجاد بشه. اگه استرس شما ادامه دار باشه، ممکنه روی سلامتیتون تأثیر بذاره. استرس طولانی مدت می تونه منجر به مشکلاتی مثل فشار خون بالا، بیماری قلبی و دیابت بشه.
مصرف مکمل گابا ممکنه به کاهش استرس کمک کنه. بررسی تحقیقات نشون داد که مصرف خوراکی مکمل گابا تأثیر مفیدی روی استرس داره. نویسندگان این مقاله اعلام کردن که به تحقیقات بیشتری برای ایجاد گابا به عنوان درمانی برای کاهش استرس، نیازه.(۵)
ممکنه به مدیریت افسردگی کمک کنه
افسردگی یک اختلال خلقیه که می تونه روی سلامت روحی و جسمی تأثیر بذاره، به خصوص اگه طولانی مدت باشه. این موضوع می تونه باعث تحریک پذیری، اضطراب، غم و اندوه و احساس ناامیدی و بی قراری و همچنین مشکلات خواب و اشتها بشه. علائم فیزیکی این وضعیت شامل درد، مشکلات معده و گوارشی و سردرد هستش. (۶)
افسردگی با سطوح پایین تر GABA در مغز مرتبطه. برخی تحقیقات نشون میدن که وقتی داروهایی که گیرنده‌های GABA رو تحریک می‌کنن در کنار داروهای ضد افسردگی مصرف بشه، اثر ضد افسردگی بهتر میشه. (۷) مصرف مکمل گابا برای افزایش سطح گابا GABA ممکنه در مدیریت افسردگی مفید باشه، به‌ویژه زمانی که با سایر روش‌های درمانی و رویکردها همراه باشه.
ممکنه اضطراب رو کاهش بده
با این که احساس اضطراب و نگرانی برای دوره های کوتاه رایجه، اما تجربه این احساسات به طور مداوم و برای مدت طولانی می تونه نشانه ای از یک اختلال اضطرابی باشه. اختلالات اضطرابی می‌تونه روی کیفیت خواب تأثیر بذاره و باعث تحریک‌پذیری، سردرد، و مشکل در تمرکز و علائم دیگه بشه.(۸)
مکمل گابا GABA ممکنه یک ابزار مفید در کاهش اضطراب باشه. محققان فعالیت گیرنده گابا GABA رو با سطوح پایینتر اضطراب مرتبط میدونن. (۷) با این حال، تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا مصرف مکمل گابا GABA به عنوان یک مکمل می تونه در مغز به گونه ای تاثیر بذاره که اضطراب رو مهار کنه یا نه، نیازه. (۲)
ممکنه خواب رو بهتر کنه
به اندازه کافی نخوابیدن یا مشکل در به خواب رفتن و در خواب موندن(که به عنوان بی خوابی هم شناخته میشه) ،می تونه به طور قابل توجهی روی سلامت شما تاثیر بذاره. مشکلات خواب مزمن می تونن به شرایطی مثل فشار خون بالا، کلسترول بالا و بیماری های قلبی منجر بشه. (۹) شواهد نشون داده که مکمل گابا GABA می تونه یک نوع اثر آرام بخش داشته باشه که می تونه برای مشکلات خواب مفید باشه.
(۱۰) یک مطالعه کوچک در ژاپن، نشون داد افرادی که مکمل گابا GABA رو دریافت کردن، به طور متوسط 5.3 دقیقه سریعتر خوابیدن و افزایش 7.3٪ در میزان خواب عمیق داشتن که برای مغز، ایمنی و سلامت متابولیک خیلی مهمه. (۱۱)
با این حال، یک مقاله موریبزرگتر، محدودیت های موجود در شواهد موجود در مورد استفاده از مکمل گابا GABA رو برای بهبود خواب مورد بررسی قرار داد و خواستار تحقیق بیشتر برای تأیید این ارتباط شد. (۵)
ممکنه فشار خون رو پایین بیاره
فشار خون بالا می تونه منجر به مسائل سلامتی جدی مثل حمله قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی و بیماری کلیوی بشه. (۱۲)
تحقیقات نشون دادن که مصرف مکمل گابا، تاثیرات مثبتی روی فشار خون بالا داره. مطالعه ای در ژاپن نشون داد، بزرگسالان با فشار خون بالا بعد از مصرف برنج سفید غنی شده توسط گابا به طور روزانه و به مدت هشت هفته، کاهش فشار خون رو تجربه کردن.(۱۳)
محققان اعلام کردن که گابا به طور موثر فشار خون رو کاهش می ده و مصرف مکمل گابا ممکنه به تاخیر یا جلوگیری از شروع زودهنگام شرایط مرتبط با فشار خون کمک کنه.(۱۳)
نحوه مصرف مکمل گابا
گابا را میشه توی غذاهای مختلفی پیدا کرد، از جمله: (۵)
- چای
- گوجه فرنگی‌ها
- سویا
- برنج جوانه زده
- برخی از غذاهای تخمیر شده
- برخی از سبزیجات مثل کلم بروکلی، اسفناج و کلم پیچ
گابا همچنین به صورت گسترده به عنوان مکمل به صورت پودر یا قرص در دسترسه. اگه شما به اندازه کافی از طریق رژیم غذاییتون این ماده رو دریافت نمیکنید، مکمل ها می تونند مقادیر غلیظ تری از این اسید آمینه رو بهتو ارائه بدن.
اگه قصد مصرف مکمل GABA رو دارید، با پزشکتون مشورت کنید.
دوز مصرفی
از اونجایی که مکمل گابا یک مکمل غذاییه و یک داروی تنظیم شده نیست، هیچ دستورالعمل استانداردی برای دوز مصرفی مکمل گابا وجود نداره. به طور معمول، دوزهای روزانه بین 50 تا 3000 میلی گرم ،متغیره و پیشنهاد میشه که در یک زمان بیش از 750 میلی گرم مصرف نکنید.(۴) در غیاب دستورالعمل های تعیین شده رسمی، مهمه که از پزشکتون راهنمایی بگیرید.
آیا مکمل گابا GABA ایمنه؟
موقعی که طبق توصیه مصرف بشه، مکمل گابا برای مصرف تا 12 هفته بی خطر در نظر گرفته میشه.(۴) با این حال، تقریباً هیچ تحقیقی در مورد اثرات یا ایمنی مصرف مکمل گابا در دوران بارداری یا شیردهی وجود نداره.
افرادی که باردارن یا در دوران شیردهی هستن بهتره از مکمل های GABA خودداری کنن چون ممکنه روی سیستم غدد درون ریز که به تولید هورمون مرتبطه، تأثیر بذاره.(۴)
تداخلات دارویی احتمالی
این احتمال وجود داره که مکمل گابا با داروهای خاصی که مصرف می کنید تداخل داشته باشه. از اونجا که مکمل گابا ممکنه فشار خون رو کاهش بده، مصرف اون در کنار داروهای فشار خون بالا ممکنه باعث کاهش بیش از حد سطح فشارخون بشه. داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا که ممکنه با مکمل گابا تداخل داشته باشن عبارتند از: (۴)
- بتا بلاکرها
- بلاکرهای کانال کلسیم
- مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE).
- مهارکننده های گیرنده آنژیوتانسین-2 (ARB).
برخی شواهد همچنین نشون میدن که مکمل گابا می‌تونه با داروهای درمان صرع، مثل داروهای ضد تشنج توپیرامات و سدیم والپروات تداخل داشته باشه. قبل از مصرف مکمل گابا با پزشکتون صحبت کنید.
عوارض جانبی مکمل گابا
اگه مکمل گابا طبق توصیه مصرف بشه، عوارض جانبی اون کم و نادره. با این حال، محققان یکسری از اثرات موقت، به ویژه موقع مصرف دوزهای بالاتر رو گزارش کردن.(۴)
این عوارض ممکنه شامل موارد زیر باشه:
- خواب آلودگی
- سوزش خفیف در گلو
- کاهش متوسط فشار خون
- تنگی نفس متناوب و مختصر
- سوزن سوزن شدن در پوست
جمع‌بندی
گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) یک اسید آمینه ست که به طور طبیعی در بدن تولید میشه و به تنظیم عملکرد مغز و بدن کمک می کنه. گابا رو میشه در برخی غذاها مثل چای و سویا پیدا کرد، اما به عنوان مکمل هم وجود داره. مصرف مکمل گابا ممکنه به اضطراب، استرس، افسردگی، مشکلات خواب و فشار خون بالا کمک کنه، اما تحقیقات بیشتری برای تعیین اثربخشی واقعی اون نیازه.
مصرف مکمل گابا GABA به طور کلی بی خطر در نظر گرفته میشه، اما ممکنه با برخی از داروهای فشار خون و داروهای ضد تشنج تداخل داشته باشه. اگه میخواید این مکمل غذایی رو مصرف کنید با پزشکتون در مورد اینکه آیا مکمل گابا برای شما بی خطره یا نه و دوز صحیح مصرف اون صحبت کنید.
1.https://medlineplus.gov/ency/article/002222.htm
2.https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01520
3.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526124/
4.https://doi.org/10.3390/nu13082742
5.https://doi.org/10.3389/fnins.2020.00923
6.https://www.cdc.gov/tobacco/campaign/tips/diseases/depression-anxiety.html
7.https://doi.org/10.1016/j.neuropharm.2011.08.040
8.https://www.nimh.nih.gov/health/topics/anxiety-disorders
9.https://doi.org/10.2147/NSS.S134864
10.https://doi.org/10.3390/nu10050591
11.https://doi.org/10.3177/jnsv.61.182
12.https://www.cdc.gov/bloodpressure/about.htm
13.https://doi.org/10.1016/j.jtcme.2014.11.022
