آشنایی با مکمل میخک
میخک‌ها جوانه‌های درخت Syzygium Aromaticum هستن که بومی جزایر Maluku واقع در بخش شرقی اندونزی هست. (1) میخک طعم شیرین و یکمی تلخ داره و خیلی معطرِ. میخک معمولاً به‌عنوان ادویه در آشپزی و پخت‌وپز استفاده می‌شه. هزاران سال هم هست که به‌عنوان یک درمان طبیعی در طب آیورودا و داروهای سنتی چینی مورد استفاده قرار می‌گیره. (۲)
میخک سرشار از ترکیبات گیاهی هست که نشون داده شده اثرات ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی قوی دارن، برای همین هم بعضی وقت‌ها به‌عنوان یک مکمل غذایی مصرف می‌شه. با اینکه تحقیقات انسانی در مورد مکمل میخک محدوده، اما یکسری از شواهد نشون می‌دن که مصرف دوزهای بالا مکمل میخک ممکنه فواید سلامتی داشته باشه. بااین‌حال، مکمل میخک ممکنه با بعضی داروها تداخل داشته باشه و برای همه بی‌خطر نباشه.
فواید مکمل میخک
از میخک بیشتر برای پخت‌وپز و پخت استفاده می‌شه، اما بعضی‌ها برای اهداف سلامتی هم از این ماده به صورت مکمل، روغن و… استفاده می‌کنن. تحقیقات انسانی در مورد اثرات مکمل میخک محدوده، اما مطالعات اولیه نشون می‌دن که میخک ممکنه به خاطر سطوح بالای ترکیبات مفید گیاهی، فواید سلامتی هم داشته باشه.
- ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی بالا داره
- میخک منبع غنی از ترکیبات گیاهی‌ای هست که مزایای آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی دارن.
- میخک دارای ترکیب اوژنول هست که بین 70 تا 90 درصد اسانس میخک رو تشکیل می‌ده. نشون داده شده که اوژنول خواص ضدالتهابی، ضد سرطانی، آنتی اکسیدانی و تسکین درد قوی داره.
- نتایج مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشون می‌ده که مصرف مکمل میخک و روغن میخک ممکنه اثرات ضد سرطانی داشته باشه و به محافظت در برابر التهاب و آسیب سلولی کمک کنه. به‌عنوان مثال، مطالعات روی جوندگان نشون دادن که دوزهای بالای مکمل میخک می‌تونه به کاهش رشد تومور در چندین نوع سرطان از جمله سرطان سینه کمک کنه. (۴)
مطالعات روی جوندگان همچنین نشون می‌ده که میخک فواید ضدالتهابی داره و ممکنه به مهار آنزیم‌های التهابی مقل میلوپراکسیداز (MPO)، نشانگر التهاب و استرس اکسیداتیو که معمولاً برای افراد مبتلا به بیماری‌های خاص مثل بیماری قلبی افزایش پیدا می‌کنه، کمک کنه. (۵) با اینکه این نتایج خیلی امیدوار کنندن، امت در حال حاضر هیچ مدرکی مبنی بر اینکه مکمل میخک می‌تونه به کاهش رشد تومور یا بهتر شدن نشانگرهای التهاب و آسیب سلولی در انسان کمک کنه، وجود نداره.
- می‌تونه به مبارزه با عفونت کمک کنه
- در طب سنتی از میخک برای درمان انواع عفونت‌ها از جمله عفونت‌های تنفسی استفاده می‌شه. مطالعات نشون می‌دن که میخک اثرات ضد قارچی، ضد باکتریایی و ضدالتهابی داره و می‌تونه در درمان و پیشگیری از برخی عفونت‌ها مفید باشه. (۱)
- نشون داده شده که فرآورده‌های میخک مثل روغن میخک و مکمل میخک، اثرات ضد قارچی و ضد باکتریایی در برابر پاتوژن‌هایی دارن که معمولاً باعث بیماری‌زایی در انسان می‌شه، مثل مخمر کاندیدا و قارچ آسپرژیلوس. (۱)
- دهان‌شویه میخک می‌تونه با کاهش باکتری‌های خاص در دهان به محافظت در برابر عفونت‌های ذات‌الریه در بعضی جمعیت‌های خاص کمک کنه. یک مطالعه جدید که شامل 168 نفر بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) و متصل به دستگاه تنفس مصنوعی بود نشون داد که خطر ابتلا به ذات‌الریه مرتبط با ونتیلاتور در بیمارانی که با دهان‌شویه استاندارد درمان شده بودن، دو برابر بیشتر از بیمارانی بود که دو بار در روز به مدت پنج روز با دهان‌شویه میخک درمان شدن. (۶)
- مطالعات دیگه نشون دادن که محصولات خوراکی میخک ممکنه به جلوگیری از پلاک، التهاب لثه و موارد دیگه کمک کنن. (۶)
- علاوه بر این، اوژنول (ترکیب فعال اصلی در میخک) از تکثیر ویروسی جلوگیری می‌کنه و عفونت ویروسی ویروس‌های تب‌خال مثل هرپس سیمپلکس-1 (HSV-1) و هرپس سیمپلکس-2 (HSV-2) رو کاهش می‌ده و اثرات ضد ویروسی در برابر هپاتیت A و آنفولانزا نوع A داره. (۷)
- محققان همچنین بررسی کرده‌اند که آیا ترکیبات موجود در میخک ممکن است در مبارزه با عفونت‌های COVID-19 مؤثر باشد یا خیر. بااین‌حال، برای درک اینکه آیا میخک در برابر COVID-19 اثر محافظت کننده داره یا برای افراد مبتلا به COVID-19.8 مفیدِ یا نه به مطالعات انسانی نیاز داره. (۸)
- ممکنه سطح قند خون رو کاهش بده
شواهد محدودی نشون می‌دن که مصرف مکمل میخک ممکنه به کاهش سطح قند خون در افراد سالم و افراد مبتلا به پیش دیابت کمک کنه. یک مطالعه کوچک که شامل 13 نفر با قند خون نرمال و پیش دیابتی بود، نشون داد مصرف مکمل میخک با 250 میلی‌گرم عصاره میخک در روز به مدت 30 روز منجر به کاهش قابل توجهی در سطح قند خون بعد از غذا در مقایسه با سطح اولیه شد. (۹)
محققان دریافتند مکمل میخک ممکنه با کاهش تولید گلوکز در کبد به کاهش قند خون کمک کنه. درسته که این نتایج امیدوار کنندن، اما تحقیقات بیشتری برای درک اینکه مکمل میخک چطوری می‌تونه به کاهش سطح قند خون کمک کنه، نیازِ.
نحوه استفاده از مکمل میخک
شواهد کافی برای ارائه توصیه‌هایی در مورد نحوه مصرف مکمل میخک وجود نداره. (۱۰) مکمل میخک به صورت کپسول و مایع موجود هستن. بعضی از مکمل‌ها فقط حاوی میخک آسیاب شده یا عصاره میخک هستن درحالی‌که سایر محصولات حاوی میخک همراه با مواد دیگر هستن. به‌عنوان مثال، گاهی اوقات میخک رو با مواد گیاهی مثل پونه کوهی مخلوط می‌کنن.
دوز مصرفی مکمل میخک چقدر هست؟
در حال حاضر شواهد کافی برای توصیه دوز ایمن و مؤثر برای مکمل‌های میخک وجود نداره. (۱۱) بااین‌حال، سازمان بهداشت جهانی (WHO) مقدار مصرف قابل قبول مکمل میخک رو 2.5 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز تعیین کرده. (۲) اگه می‌خواید مکمل میخک مصرف کنید حتماً قبلش با پزشکتون در مورد دوز مناسب مصرف صحبت کنید.
آیا مکمل میخک بی‌خطره؟
میخک در مقادیری که معمولاً در غذاها وجود داره و در پخت‌وپز و پخت استفاده می‌شه بی‌خطره. سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده (FDA) هم جوانه میخک، روغن میخک و اوژنول رو بی‌خطر شناخته. (۱۱)(۲) بااین‌حال، ایمنی و اثربخشی استفاده از مکمل میخک در دوزهای بسیار بالا به خوبی شناخته نشده. (۱۰)
مکمل میخک احتمالاً برای نوزادان و کودکان ناایمنِ. برخی گزارش‌ها از عوارض جانبی جدی در کودکان سه ساله یا کمتر از جمله آسیب کبدی بعد از مصرف 5 تا 10 میلی‌لیتر روغن میخک گزارش کردن. (۱۱) زنان باردار و شیرده هم نباید از مکمل میخک استفاده کنن چون شواهد کافی برای نشون دادن بی‌خطری مکمل میخک برای این گروه‌ها وجود نداره. (۱۰)
تداخل دارویی مکمل میخک
مکمل میخک ممکنه با چندین دارو تداخل داشته باشه، از جمله: (۱۰)
- رقیق‌کننده‌های خون: مکمل میخک ممکنه با توانایی بدن در لخته شدن خون تداخل داشته باشه و ممکنه خطر خونریزی رو افزایش بده. برای همین، افرادی که داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین مصرف می‌کنن، نباید مکمل میخک استفاده کنن. از اونجایی که میخک ممکنه بر خطر خونریزی تأثیر بذاره، باید از مصرف مکمل میخک قبل از جراحی هم خودداری کنید.
- داروهای ضد دیابت: تعدادی از یافته‌های تحقیقاتی نشون می‌دن که مکمل میخک ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد که ممکنه برای افرادی که داروهای دیابت مصرف می‌کنن خطرناک باشه. مصرف مکمل میخک با دوز بالا هم‌زمان با داروهای دیابت ممکنه باعث کاهش بیش از حد قند خون بشه که می‌تونه خطرناک باشه.
- سایر گیاهان و مواد تشکیل دهنده گیاهی: مکمل میخک ممکنه با سایر گیاهان و مواد مغذی شناخته شده برای کاهش قند خون مثل دارچین، خربزه تلخ و آلوئه ورا تداخل داشته باشه.
مطالعات در مورد ایمنی مکمل‌های میخک در حال حاضر محدوده و در حال حاضر مشخص نیست که آیا مکمل میخک پتانسیل تداخل با سایر داروها یا سایر مکمل‌های غذایی رو داره یا نه. اگه حتی یک دارو هم مصرف می‌کنید، حتماً قبل از وارد کردن هر مکمل جدیدی به رژیم غذایی‌تون با پزشک مشورت کنید.
عوارض جانبی میخک چیه؟
به خاطر اینکه تحقیقات انسانی در مورد اثرات سلامتی مکمل میخک انجام نشده، عوارض جانبی احتمالیش هم ناشناخته ست. (۱۰) در موارد نادر، نوزادان و کودکان بعد از مصرف روغن میخک رقیق نشده آسیب کبدی، تشنج و سایر ناهنجاری‌ها رو تجربه کردن. (۱۰)(۱۱) روغن میخک همچنین حاوی مقادیر زیادی اوژنول است که در صورت مصرف مقادیر بسیار زیاد می‌تونه منجر به عوارض جانبی جدی مثل تشنج و آسیب کبدی بشه. (۱۲)
جمع‌بندی
با اینکه میخک بیشتر در پخت‌وپز و پخت استفاده می‌شه، اما سابقه طولانی‌ای هم در استفاده دارویی در سیستم‌های طب سنتی داره. برخی شواهد نشون می‌ده که میخک ممکنه فوایدی مثل محافظت در برابر التهاب، کاهش سطح قند خون و جلوگیری از عفونت‌های ناشی از پاتوژن‌های خاص داشته باشه.
بااین‌حال، شواهد انسانی در مورد مزایای سلامتی مکمل‌های میخک محدوده و در حال حاضر مشخص نیست که مصرف دوزهای بالا میخک آسیاب شده یا عصاره و مکمل میخک چه تأثیری روی سلامتی دارن. اگه می‌خواید مصرف مکمل میخک مصرف کنید، حتماً قبلش با پزشکتون مشورت کنید.
ما در تیم بدن خوبا بهتون کمک می‌کنیم تا درست‌ترین و ایمن‌ترین انتخاب رو برای چیدمان مکمل‌های غذایی‌تون داشته باشید.
منابع
- https://www.mdpi.com/2218-273X/10/2/202
- https://www.mdpi.com/1420-3049/26/7/1880
- https://www.hindawi.com/journals/omcl/2021/2497354/
- https://link.springer.com/article/10.1007/s00784-023-04972-w
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jcmm.13197
- https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13880209.2018.1557697
- https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmolb.2022.918101/full
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10058340/
- https://bmccomplementmedtherapies.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12906-019-2507-7
- https://medlineplus.gov/druginfo/natural/251.html
- https://naturalmedicines.therapeuticresearch.com/databases/food,-herbs-supplements/professional.aspx?productid=251#dosing
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK551727/
