ویتامین B6 (پیریدوکسین)

سلام من پویا بیات هستم و در بحث ویتامین‌ها امروز می‌خوام درباره ویتامین B6 صحبت کنم.

ویتامین B6 یا پیریدوکسین چیست؟

ویتامین B6 یا پیریدوکسین یک ویتامین محلول در آب هست که به‌طور طبیعی در بسیاری از غذاها پیدا می‌شه و همچنین به غذاها و مکمل‌ها اضافه می‌شه.پیریدوکسال 5 فسفات (PLP) شکل کوآنزیم فعال و رایج‌ترین اندازه‌گیری سطح B6 خون در بدنه.

PLP یک کوآنزیم است که به بیش از 100 آنزیم در انجام عملکردهای مختلف ازجمله تجزیه پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها کمک می‌کنه. حفظ سطح طبیعی هموسیستئین رو بر عهده داره (از آنجا که سطوح بالای اون می‌تونه باعث مشکلات قلبی بشه)؛ و از عملکرد سیستم ایمنی بدن و سلامت مغز حمایت می‌کنه.

ویتامین B6 و سلامتی

ویتامین B6 به دلیل نقش اون در پیشگیری از بیماری به‌طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته. این ویتامین به شکل مکمل بیشترین اثر مثبت رو برای درمان تهوع ناشی از بارداری نشون می‌ده، اما چنین استفاده‌ای فقط باید تحت نظر پزشک انجام بشه. سطوح کافی B6 در خون ممکنه در مقایسه با سطوح پایین خون با خطر کمتر شدن احتمال سرطان همراه باشه.بااین‌حال، استفاده از مکمل‌های جداگانه B6 (جدا از مقادیر RDA در دستورهای متداول مولتی ویتامین) قطعی نیست و توصیه نمی‌شه.

بیماری‌های قلبی و عروقی

سطوح بالای هموسیستئین با افزایش خطر بیماری قلبی و سکته مغزی همراه است چون ممکنه باعث تشکیل لخته خون و سلول‌های رادیکال آزاد اضافی بشه و عملکرد طبیعی عروق خونی رو مختل کنه.کمبود ویتامین B6 به همراه ویتامین B12 و فولیک اسید می‌تونه سطح هموسیستئین رو افزایش بده.

البته مطالعات اپیدمیولوژیک نشون داده که مکمل ویتامین B6 می‌تونه سطح هموسیستئین رو کاهش بده، اما اون‌ها به‌طور مداوم کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی رو در مصرف ویتامین‌ها نشون ندادن؛ بنابراین انجمن قلب آمریکا از استفاده از مکمل‌های ویتامین B برای کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی حمایت نمی‌کنه. (۳)

در یک مطالعه از نروژ، نتایج دو کارآزمایی تصادفی کنترل شده دوسوکور با 6261 شرکت کننده که بیش از سه سال موردبررسی قرار گرفته بودند، منتشر شد به شرکت کنندگان یا کمپلکس ویتامین B با اسید فولیک، یا B12 و B6، یا فولیک اسید و B12 و یا 40 میلی‌گرم B6 به تنهایی؛ یا دارونما داده شد. در گروه ویتامین B6 هیچ تفاوتی در رویدادهای قلبی یا مرگ‌های قلبی در مقایسه با گروه دارونما وجود نداشت. (۴)

یک مرور کاکرینی با کارآزمایی‌های تصادفی کنترل شده انجام شد و به بررسی تأثیر مداخلات کاهش دهنده هموسیستئین (B6،B12، مکمل‌های فولیک اسید به تنهایی یا به‌صورت ترکیبی) برای پیشگیری از حوادث قلبی عروقی (سکته، حمله قلبی) پرداخت. دوره پیگیری یک سال یا بیشتر بود این بررسی هیچ تفاوتی در حملات قلبی یا مرگ بین مکمل‌های ویتامین B یا دارونما پیدا نکرد. (۵)

عملکرد شناختی

ویتامین B6 ممکنه با کاهش سطح هموسیستئین به‌طور غیرمستقیم به عملکرد مغز کمک کنه، چون سطوح بالای این پروتئین در بدن با بروز بیشتر زوال عقل، بیماری آلزایمر و کاهش شناختی مرتبطِ. بااین‌حال، به خطر عدم وجود آزمایشات کنترل شده، هنوز معلوم نیست که مکمل رسانی می‌تونه افت شناختی رو کند کنه.

یک مقاله مروری کاکرینی 14 کارآزمایی تصادفی کنترل شده رو بررسی کرد که در اون‌ها تأثیرات شناختی رو روی افرادی که حداقل سه ماه از مکمل‌های ویتامین B استفاده کرده بودن، ارزیابی شده بود. (۶) در مقایسه با دارونما، تأثیری از مکمل‌ها (B6 به تنهایی یا همراه با B12 و فولیک اسید) بر عملکرد شناختی افراد مسن‌تر (60+ سال) بدون زوال عقل مشاهده نشد.

سرطان

مطالعات اپیدمیولوژیکی نشون دادن که مصرف زیاد غذاهای حاوی ویتامین B6 و سطوح بالای B6 در خون به‌طور قابل توجهی با کاهش خطر ابتلا به همه سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان‌های دستگاه گوارشی مرتبط هستن. اعتقاد بر این است که ویتامین B6 از طریق فعالیت آنزیمی در سرطان روده بزرگ نقش داره که ممکنه استرس اکسیداتیو و گسترش سلول‌های توموری رو کاهش بده.

کمبود ویتامین B6 با التهاب مزمن، یک عامل خطر برای سرطان روده بزرگ ارتباط داره. (۷) متاآنالیز مطالعات اپیدمیولوژیک نشون نداد که مکمل‌های B6 خطر سرطان روده بزرگ رو کاهش می‌دن. (۸) بااین‌حال، موقع اندازه‌گیری سطح خون پیریدوکسال 5 فسفات (PLP)، افرادی که PLP بالاتری داشتند، 30 تا 50 درصد خطر ابتلا به سرطان کمتری داشتن.

نویسندگان به عوامل مخدوش کننده بالقوه در این مطالعات مانند رفتارهای سبک زندگی سالم (سطح بالاتر ورزش، عدم استعمال دخانیات، مصرف بیشتر ویتامین‌ها) اشاره کردن که می‌تونن در برابر سرطان روده بزرگ محافظت کننده باشن. دو مطالعه آینده‌نگر روی مردان و زنان از مطالعه سلامت پزشکان و گروه سلامت پرستاران، یک اثر محافظتی از سطوح بالاتر PLP خون و مصرف B6 (از غذا و مکمل‌ها) بر خطر سرطان روده بزرگ رو نشون داد. این نتیجه بعد از تنظیم مصرف فولات، مولتی ویتامین‌ها و متیونین (مواد مغذی که ممکنه در برابر سرطان روده بزرگ محافظت کنن) باقی موند. (۹) (۱۰)

تهوع و بی‌حالی صبحگاهی

ویتامین B6 مدت‌هاست که به‌عنوان دارویی برای تسکین حالت تهوع ناشی از بارداری و شدیدترین شکل اون، hyperemesis gravidarum، ثبت شده که گاهی اوقات به دلیل کم آبی شدید نیاز به بستری شدن رو ایجاد می‌کنه. یک کارآزمایی کنترل شده تصادفی روی 77 زن باردار نشون داد که 40 میلی‌گرم ویتامین B6 دو بار در روز در مقایسه با دارونما شدت حالت تهوع خفیف تا متوسط رو کاهش می‌ده. (۱۱)

بررسی کارآزمایی‌های تصادفی کنترل شده نشون داد که مکمل‌های ویتامین B6 (حداکثر 10 میلی‌گرم در روز) با علائم تهوع خفیف مرتبط با بارداری در مقایسه با دارونما همراه هستن. (۱۲) برای حالت تهوع متوسط تا شدید، ترکیبی از ویتامین B6 و داکسیلامین (آنتی هیستامین) که پیش از شروع علائم مصرف می‌شد، مؤثرتر از مصرف اون بعد از شروع تهوع بود. داروهای B6 و B6 با داکسیلامین به‌عنوان درمان‌های خط اول ایمن و مؤثر برای تهوع ناشی از بارداری توسط کالج زنان و زایمان آمریکا توصیه می‌شه. (۱۳)

ویتامین B6 در چه چیزهایی هست؟

ویتامین B6 در انواع غذاهای حیوانی و گیاهی پیدا می‌شه ازجمله:

• جگر گاو
• ماهی تن
• ماهی سالمون
• غلات غنی شده
• نخود
• گوشت سفید
• برخی از سبزیجات و میوه‌ها، به‌ویژه سبزیجات برگ تیره، موز، پاپایا، پرتقال و طالبی

مسمومیت ناشی از ویتامین B6

بعیدِ که از منابع غذایی به سطح سمی ویتامین B6 برسیم.ویتامین B6 یک ویتامین محلول در آبِ به‌طوری‌که مقادیر استفاده نشده از طریق ادرار از بدن خارج می‌شن. (۲) بااین‌حال، یک سطح سمی می‌تونه در اثر مصرف طولانی مدت دوز بسیار زیاد بیش از ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز ایجاد بشه. (۱)

علائم معمولاً پس از قطع دوز بالا کاهش پیدا می‌کنه.علائم عبارت‌اند از:

• نوروپاتی در پا و دست
• آتاکسی (از دست دادن کنترل حرکات بدن)
• حالت تهوع

مقادیر توصیه شده ویتامین B6

• شاخص RDA: میزان توصیه شده رژیم غذایی (RDA) برای مردان 14 تا 50 ساله 1.3 میلی‌گرم روزانه است. 51+ سال، 1.7 میلی‌گرم. RDA برای زنان 14 تا 18 ساله 1.2 میلی‌گرمِ. 19-50 سال، 1.3 میلی‌گرم؛ و 51+ سال، 1.5 میلی‌گرم. در دوران بارداری و شیردهی، مقدار به ترتیب به 1.9 میلی‌گرم و 2.0 میلی‌گرم افزایش پیدا می‌کنه. (۱)
• شاخص UL: بالاترین سطح قابل تحمل (UL) حداکثر دوز روزانه‌ایِ که بعیدِ عوارض جانبی نامطلوبی در جمعیت عمومی ایجاد کنه. UL برای بزرگ‌سالان 19 سال و بالاتر 100 میلی‌گرم در روز است و این مقدار در کودکان و نوجوانان کمی کمتر هست. این مقدار تنها با مصرف مکمل‌ها به دست میاد. حتی مقادیر بیشتری از مکمل‌های ویتامین B6 گاهی به دلایل پزشکی تجویز می‌شن، اما حتماً تحت نظر پزشک باید باشه چون ویتامین B6 اضافی می‌تونه باعث مسمومیت بشه. (۱)(۲)

منابع

۱.http://www.nap.edu/books/0309065542/html

۲.https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB6-HealthProfessional/

۳.https://www.ahajournals.org/doi/abs/10.1161/CIRCULATIONAHA.106.176158

۴.https://aasldpubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/j.1365-2796.2010.02259.x

۵.https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD006612.pub5/abstract

۶.https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD011906.pub2/full

۷.https://academic.oup.com/jnci/article-abstract/109/3/djw230/2572054

۸.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/pmc3581987/

۹.http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&dopt=Citation&list_uids=15870439

۱۰.http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&dopt=Citation&list_uids=19336555

۱۱.https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14767058.2017.1344965

۱۲.https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2565294

۱۳.https://www.researchgate.net/profile/Kris_Mogensen/publication/324867255_ACOG_Practice_Bulletin_189_Nausea_and_Vomiting_of_Pregnancy/links/5af9842f0f7e9b026bf73c7e/ACOG-Practice-Bulletin-189-Nausea-and-Vomiting-of-Pregnancy.pdf