کبد چرب چه عارضه ای است؟
اگه چربی بیش‌ازحد در کبد انباشته بشه، می‌تونه منجر به التهاب بشه که می‌تونه عوارضی رو ایجاد کنه. تغییرات خاصی در رژیم غذایی و برنامه ورزشی شما ممکنه به معکوس کردن این وضعیت کمک کنه. کبد چرب به‌عنوان استئاتوز کبدی هم شناخته می‌شه. زمانی اتفاق میافته که چربی در کبد جمع بشه. داشتن مقادیر کم‌چربی در کبد طبیعیِ، اما مقدار زیاد اون می‌تونه به یک مشکل سلامتی تبدیل بشه.
کبد شما دومین عضو بزرگ بدن شماست. این ارگان به پردازش مواد مغذی از غذاها و نوشیدنی‌ها کمک می‌کنه و مواد مضر خون شما رو فیلتر می‌کنه. (۱) چربی بیش‌ازحد در کبد شما می‌تونه باعث التهاب کبد بشه که می‌تونه به کبد شما آسیب برسونه و زخم ایجاد کنه. در موارد شدید، این زخم می‌تونه منجر به نارسایی کبد بشه.
موقعی که عارضه کبد چرب در فردی که مقدار زیادی الکل مصرف می‌کنه ایجاد بشه، بهش بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) می‌گن؛ اما اگه در فردی که زیاد الکل مصرف نمی‌کنه اتفاق بیافته، بهش بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) می‌گن. بر اساس یک بررسی در سال 2017، NAFLD بر 25٪ تا 30٪ افراد در ایالات‌متحده و اروپا تأثیر می‌ذاره. (۲)
علائم کبد چرب چیست؟
کبد چرب می‌تونه در چهار مرحله پیشرفت کنه:
- استئاتوهپاتیت (NASH): علاوه بر چربی اضافی، التهاب هم در کبد وجود داره.
- کبد چرب ساده: تجمع چربی اضافی در کبد وجود. کبد چرب ساده پیشرفت نکنه تا حد زیادی بی‌ضررِ.
- سیروز: جای زخم در کبد زیاد شده و توانایی کبد رو مختل می‌کنه. این شدیدترین مرحله ست و برگشت‌ناپذیر است.
- فیبروز: التهاب مداوم در کبد. حالا این التهاب باعث ایجاد اسکار و زخم شده. بااین‌حال، کبد هنوز هم می‌تونه به‌طورکلی عملکرد طبیعی داشته باشه.
هر دو AFLD و NAFLD به‌طور مشابهی ظاهر می‌شن. بااین‌حال، در بسیاری از موارد، کبد چرب هیچ علامت قابل‌توجهی ایجاد نمی‌کنه؛ اما ممکنه احساس خستگی کنید یا احساس ناراحتی یا درد در سمت راست بالای شکمتون داشته باشید. برخی از افراد مبتلا به بیماری کبد چرب دچار عوارضی ازجمله زخم شدن کبد می‌شن. اسکار کبد به‌عنوان فیبروز کبد شناخته می‌شه.
اگه دچار فیبروز شدید کبدی بشید، بهش سیروز می‌گن، سیروز یک وضعیت بالقوه تهدید کننده زندگیِ که می‌تونه باعث نارسایی کبد بشه. (3) آسیب کبدی ناشی از سیروز دائمیِ. به همین دلیل خیلی مهمِ که در وهله اول از پیشرفتش جلوگیری کنید.
سیروز ممکنه این علائم رو داشته باشه:
- گیجی
- درد شکم
- حالت تهوع
- کاهش وزن
- ادرار تیره رنگ
- خارش پوست
- مدفوع رنگ پریده
- ضعف یا خستگی
- از دست دادن اشتها
- زردی پوست و چشم
- تورم (آدم) پاهای شما
- کبودی یا خونریزی آسان
- بزرگ شدن سینه در مردان
- تجمع مایع در شکم (آسیت)
- خوشه‌های شبکه مانند رگ‌های خونی زیرپوست شما
بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) چیه؟
بیماری NAFLD نوعی بیماری کبد چربِ که با مصرف زیاد الکل ارتباطی. دو نوع وجود دارد:
- کبد چرب ساده که همونطور که گفته شد در اون چربی در کبد وجود داره، اما التهاب یا آسیب سلول‌های کبدی کمِ یا اصلاً وجود نداره. کبد چرب ساده معمولاً اونقدر بد نمی‌شه که باعث آسیب یا عوارض کبدی بشه.
- استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH) که در اون شما دچار التهاب و آسیب سلول‌های کبدی و همچنین چربی در کبد می‌شید. التهاب و آسیب سلول‌های کبدی می‌تواند باعث فیبروز یا زخم شدن کبد بشه. NASH ممکن است منجر به سیروز یا سرطان کبد هم بشه.
بیماری کبد چرب الکلی چیه؟
بیماری کبد چرب الکلی به دلیل مصرف زیاد الکلِ. کبد شما بیشتر الکلی رو که می‌نوشید تجزیه می‌شه، بنابراین این‌جوری الکل می‌تونه از بدن شما خارج بشه؛ اما فرآیند تجزیه اون می‌تونه مواد مضری رو تولید کنه. این مواد می‌تونن به سلول‌های کبد آسیب برسونن، التهاب ایجاد و دفاع طبیعی بدن شما رو تضعیف کنن. هرچقدر الکل بیشتری بنوشید به کبد آسیب بیشتری وارد می‌کنین. بیماری کبد چرب الکلی اولین مرحله بیماری کبدی مرتبط با الکل است. مراحل بعدی هپاتیت الکلی و سیروز هستن.
چه کسانی در خطر ابتلا به بیماری کبد چرب هستن؟
علت بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) ناشناخته ست. محققان می‌دونن که احتمال اون در این دسته افراد بیشترِ:
- افرادی که چاق هستند
- افرادی که دیابت نوع 2 و پیش دیابت داشته دارند
- افرادی که سطوح بالای چربی خون، مانند کلسترول و تری گلیسیرید دارند
- افرادی که میان‌سال یا بزرگ‌تر هستند (البته کودکان هم ممکنه بهش مبتلا بشن)
- افرادی که اسپانیایی هستند و بعد از اون سفیدپوستان غیر اسپانیایی. در آمریکایی‌های آفریقایی تبار کمتر رایجِ.
با اینکه ایجاد این تغییرات در سبک زندگی و کاهش وزن ممکنه سخت باشه، اما کبد چرب دارید، فواید اون خیلی زیاده براتون، بنابراین تمام تلاشتون‌رو بکار ببرید و به یاد داشته باشید، بزرگ‌ترین خطر برای افراد مبتلا به کبد چرب، بیماری قلبی عروقی هست. برخی از این تغییرات سبک زندگی نه تنها می‌تونن کبد چرب شما رو بهبود ببخشن یا برطرف کند، بلکه به سلامت قلب شما هم کمک می‌کنن.
منابع
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK535438/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5643282/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441992/
- https://www.health.harvard.edu/blog/fatty-liver-disease-what-it-is-and-what-to-do-about-it-2019011015746
- https://medlineplus.gov/fattyliverdisease.html
- https://www.elsevier.es/en-revista-annals-hepatology-16-articulo-the-effect-coffee-consumption-on-S1665268120301691
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5960814/
