مقدمه‌ای از ژنیکوماستی
اگه بدنسازی کار می‌کنید ممکنه نگران ابتلا به ژنیکوماستی باشید. برای بدنسازا، ژنیکوماستی یک نگرانی خاصه، چون این ورزش حول محور زیبایی ظاهر می‌چرخه. همونطور که می‌دونید، ورزشکاران حرفه‌ای اغلب استروئیدهای آنابولیک رو برای به حداکثر رسوندن رشد عضلانی مصرف می‌کنن که می‌تونه به خاطر عدم تعادل هورمونی که بعداً به وجود میاد منجر به این بیماری بشه.
در این پست هر اونچه رو که باید در مورد ژنیکوماستی بین بدنسازا بدونید رو شرح دادیم.
ژنیکوماستی چیه؟
ژنیکوماستی ایجاد بافت پستان در مردانه که می‌تونه منجر به ظاهری پف کرده، متورم و سینه مانند در عضله سینه و نوک سینه بشه. این وضعیت معمولاً بی‌خطرِ، اما می‌تونه باعث ناراحتی روانی و اجتماعی در بین مبتلایان بشه. طبق تحقیقات منتشر شده، ژنیکوماستی در درجه اول ناشی از افزایش نسبت استروژن به آندروژن در گردش در بدنه. (۱)
بسته به پیشرفت بیماری، ژنیکوماستی می‌تونه در مراحل اولیه معکوس بشه. بااین‌حال، اگه این وضعیت ادامه پیدا کنه، اون بافت غیر چربی سینه که در اطراف ناحیه نوک سینه ایجاد می‌شه، نیاز به جراحی برای برداشتن داره و در غیر این صورت دائمی خواهد بود. نکته‌ی مهم اینِ که ژنیکوماستی به‌طور خاص به ایجاد بافت غده‌ای در اطراف نوک سینه شما اشاره داره، البته ممکنه با ذخیره چربی در ناحیه قفسه سینه اشتباه گرفته بشه.
بااینکه ژنیکوماستی می‌تونه با چربی بدن در اطراف قفسه سینه همراه باشه اما این عارضه به خاطر بافت چربی اضافی نیست. این یک وضعیت خاصه که می‌تونه مردان رو در هر سطح تناسب‌اندام و چربی بدنی تحت تأثیر قرار بده.
علائم ژنیکوماستی
مطالعات بالینی علائم ژنیکوماستی رو به صورت بزرگ شدن بافت سینه در اطراف ناحیه سینه‌ای و نوک سینه با وجود یک توده لاستیکی متقارن و سفت که به‌صورت متحدالمرکز از نوک پستان امتداد پیدا می‌کنه، مشخص می‌کنن. این عارضه با تکثیر خوش‌خیم بافت غده سینه همراهِ (۲). همونطور که گفتیم، این بیماری می‌تونه با رسوب چربی بدن در همون ناحیه همراه باشه. با این حال، این یک علامت تعیین کننده برای این بیماری نیست.
ژنیکوماستی در بین بدنسازان چقدر شایع هست؟
بااینکه تشخیص دقیق ژنیکوماستی در بدنسازان دشوارِ اما کاملاً شناخته شده است. یک مطالعه در مورد ژنیکوماستی در بدنسازان ادعا می‌کنه که بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۳ در ایالات‌متحده، ۱۵۷۴ بدن‌ساز تحت درمان جراحی برای این بیماری قرار گرفتن. (۳) بر اساس تحقیقات اضافی، تخمین زده می‌شود که ۳۰ تا ۴۰ درصد از مردان در جمعیت عمومی این مشکل رو تجربه می‌کنن. (۲)
به‌طور کلی، می‌شه با اطمینان گفت که این بیماری یک پدیده ناآشنا نیست و احتمالاً توسط بسیاری از بدنسازان مرد به ویژه اونایی که از استروئیدهای آنابولیک استفاده می‌کنن، تجربه می‌شه.
علت ژنیکوماستی بین بدنسازان چیه؟
مطالعات نشون می‌ده که علل زیادی برای ژنیکوماستی ازجمله تعداد زیادی از داروهای تجویزی وجود داره. (۴) همونطور که گفتیم، زمانی که ژنیکوماستی در بدنسازان ظاهر می‌شه معمولاً علتش استفاده از استروئیدهای آنابولیک، مثل مشتقات تستوسترون هستش. ژنیکوماستی به خاطر تلاش بدن برای حذف تستوسترون در گردش رخ می‌ده.
یکی از محصولات جانبی تجزیه تستوسترون، استرادیول هستش، نوعی هورمون استروژن که منجر به ایجاد ویژگی‌های جنسی ثانویه زنانه می‌شه. در مردان با استرادیول بالا، رشد و بزرگ شدن بافت پستان اتفاق میافته. همچنین، ژنیکوماستی می‌تونه به خاطر بعضی از داروها و مکمل‌های بدون نسخه ایجاد بشه. با این حال، همه افراد این عوارض جانبی رو تجربه نمی‌کنن.
اما تنها دلیل ژنیکوماستی افزایش استروژن نیست. گاهی اوقات علت آن، افزایش پرولاکتین هست. مثلاً به دلیل مصرف استرویید های مثل ترنبولون که اینجا مصرف آنتی‌استروژن‌هایی مثل لتروزول عملاً بی‌تأثیرِ و باید برای کنترل پرولاکتین از داروهایی مثل کابرگولین و بروموکریپتین استفاده بشه. از طرفی اگر غده تشکیل شده باشه و تایم تشکیل غده بیش از ۶ ماه باشه عملاً احتمال پاسخ به درمان دارویی خیلی کاهش پیدا می‌کنه و درنهایت باید عمل جراحی صورت بگیره.
آیا مکمل‌هایی وجود دارن که ژنیکوماستی رو کاهش بدن؟
خیلی از مکمل‌های بدون نسخه به‌عنوان مکمل‌های مفید برای کاهش ژنیکوماستی به بازار عرضه می‌شن. مکانیسم‌های اولیه ادعا شده در این داروها، افزایش پردازش استروژنِ به این معنی که در وهله اول از ژنیکوماستی جلوگیری می‌کنن.
این مکمل‌ها عبارت‌اند از:
- ایندول-۳-کاربینول
- عصاره قارچ دکمه‌ای سفید
- مکمل mucuna pruriens
- کولین
- ویتامین E
تا به امروز، تحقیقات کمی در مورد اثربخشی این مکمل‌ها برای درمان ژنیکوماستی ناشی از استفاده از استروئید وجود دارن. علاوه بر این، در ایالات‌متحده، سازمان غذا و دارو (FDA) مکمل‌ها رو به شیوه‌ای که داروهای تجویزی رو کنترل می‌کنه، تنظیم نمی‌کنه و بیشتر ادعاها در مورد اثربخشی مکمل‌ها توسط شواهد قابل قبول تائید نمی‌شن.
همیشه قبل از مصرف هر مکملی با یک متخصص و یا پزشک مشورت کنید.
آیا تمریناتی وجود دارن که ژنیکوماستی رو کاهش بدن؟
گاهی اوقات از ورزش برای درمان ژنیکوماستی استفاده می‌شه. با این حال، اگه دچار ژنیکوماستی ناشی از رشد بافت غدد شده باشید، این کار تا حد زیادی بی‌اثرِ، این رشد بافت غدد موقعی که استروئیدهای آنابولیک استفاده شده باشه رایجِ. ژنیکوماستی بالینی شامل ایجاد بافت غده‌ایِ که با رژیم غذایی یا ورزش قابل کاهش نیست و باید با مداخله پزشکی برطرف بشه.
ژنیکوماستی چطوری درمان می‌شه؟
درمان ژنیکوماستی بسته به علت زمینه‌ای و سطح رشد سینه متفاوتِ. برای ژنیکوماستی ناشی از مصرف استروئید آنابولیک، تحقیقات از استفاده از داروهای ضد استروژن مثل تاموکسیفن برای کاهش میزان استرادیول ناشی از تجزیه استروئید آنابولیک حمایت می‌کنن. (۱) با این وجود، موقعی که ژنیکوماستی ایجاد شد فقط برداشتن بافت پستان با جراحی منجر به معکوس شدن کامل وضعیت می‌شه.
این درمان باید توسط یک جراح واجد شرایط انجام بشه و در صورت نیاز شامل برداشتن بافت غدد و لیپوساکشن بافت‌های چربی اضافیِ. به‌طور کلی، درمان جراحی ژنیکوماستی در بدنسازان معمولاً موفقیت‌آمیزِ. تحقیقات نشون می‌ده که ۹۸ درصد بیماران از نتیجه زیبایی جراحی راضی بودن. (۵) با توجه به اینکه این بیماری ناشی از مصرف استروئید آنابولیک یک بیماری تهدیدکننده زندگی نیست، هدف اصلی رضایت بیمار از ظاهر نهایی درمان هستش.
توجه داشته باشید که ژنیکوماستی فقط یکی از عوارض جانبی استفاده از استروئیدهای آنابولیکه و سایر عوارض جانبی استروئیدها ممکنه برای سلامت جسمانی نگران کننده‌تر باشن.
پرسش‌های رایج در زمینه ژنیکوماستی
آیا ژنیکوماستی از بین می‌ره؟
ژنیکوماستی، معمولاً بدون درمان دارویی از بین می‌ره. سینه‌ها در عرض چند ماه تا چند سال صاف می‌شن. اگر ژنیکوماستی خیلی شدید باشه، دارویی وجود داره که می‌تونه کمک کنه و اگه ژنیکوماستی بعد از بلوغ طول بکشه، جراحی می‌تونه اندازه سینه‌ها را کاهش بده.
چه جوری می‌شه از ژنیکوماستی خلاص شد؟
بااینکه بعضی از درمان‌های غیر جراحی برای ژنیکوماستی مفید هستن، جراحی اغلب تنها راه برای اصلاح ژنیکوماستی هستش. جراحی باعث حذف قطعی، فوری و دائمی بافت و چربی اضافی سینه و بهبود ظاهر قفسه سینه می‌شه.
آیا ژنیکوماستی مشکل جدی هست؟
ژنیکوماستی معمولاً یک بیماری خوش‌خیم (غیر سرطانی) هست. ممکنه با علل مختلف تغییرات هورمونی مرتبط باشه. در بسیاری از موارد علتش مشخص نیست.
چه جوری تشخیص بدیم مشکل ژنیکوماستی داریم یا بافت چربیِ؟
چربی قفسه سینه معمولاً وقتی لمس می‌کنیم نرمه ولی ژنیکوماستی بسیار سفت‌ترِ. برخی از بیماران آن را به‌عنوان احساس سفت یا لاستیکی توصیف می‌کنن. درواقع، شما حتی ممکنه یک توده جامد رو در زیرپوست خود احساس کنین که معمولاً با چربی قفسه سینه ایجاد نمی‌شه.
آیا ژنیکوماستی با کاهش وزن از بین می‌ره؟
بااینکه حفظ وزن سالم هم از نظر فواید زیبایی و هم از نظر سلامت دلخواه هر فردی هست، اکثر موارد ژنیکوماستی واقعی با کاهش وزن و ورزش قابل حل نیستن.
مدت زمان ریکاوری جراحی ژنیکوماستی چقدرِ؟
بیشتر بیماران قبل از بازگشت به کار و سایر فعالیت‌های عادی روزانه یک یا دو روز مرخصی می‌گیرن. در دو هفته اول پس از جراحی باید از انجام فعالیت‌های شدید (هر چیزی که فشارخون رو افزایش می‌ده) دوری بشه. افزایش فعالیت‌های قلبی و پایین تنه رو می‌شه بعد از دو هفته اول از سر گرفت.
1.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279105/
2.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3987263/
3.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25626789/
4.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30516672/
5.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25626789/
