تستوسترون (Testosterone) چیست؟
تستوسترون (Testosterone) قدیمی‌ترین داروی استفاده در دوپینگ هست و اولین استروئیدی هست که به‌صورت آزمایشگاهی سنتز شد. این دارو دارای استرهای مختلف هست اما اینجا در مورد استر انانتات صحبت می‌کنیم چرا که در دسترس ترین و شاید بهترین نوعش باشه. استر انانتات این استروئید درواقع بلند هست و رهایش آن کُند است.
اولین نوع تستوسترون (Testosterone) بدون استر بود و محلول در آب (سوسپانشن). بعدها استر بلند انانتات وارد شد و رهایش این هورمون رو کُند کرد همچنین این استر سال‌هاست که در دنیای پزشکی پرکاربردترین نوع هست. زمانی که این استروئید تزریق بشه یک رهایش سریع در ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از تزریق وجود خواهد داشت، ازاینجا به بعد این هورمون آرام‌آرام از استر جدا و در بدن مورد استفاده قرار می‌گیره.
تستوسترون انانتات نیمه عمر تقریبی ۸ تا ۱۰ روزه داره. در استفاده پزشکی هر ۲ هفته یک‌بار معمولاً تزریق انجام می‌شود، درحالی‌که تزریق هفتگی آن می‌تواند اثرات بهتر در ثبات سطح دارو داشته باشد. مثل بقیه استرهای تستوسترون، این نوع آن هم شاخص آنابولیک به آندروژنیک ۱ به ۱ دارد و برخلاف بسیاری از استروئیدها که شاید این اعداد با حالت کاربردی تفاوت داشته باشد که کاملاً این ساختار آنابولیک و اندروژنیک تستوسترون (Testosterone) در بدن دیده می‌شود.
در بحث عملکردی تستوسترون انانتات درمان عالی برای کمبود تستوسترون (Testosterone) است. اگر فردی دچار کمبود تستوسترون (Testosterone) باشد به این معنی است که بدن این فرد به اندازه کافی این آندروژن را تولید نمی‌کند.
تأثیرات تستوسترون انانتات
تستوسترون (Testosterone) هورمونی هست که نمی‌شه بهش برچسب کات کردن یا حجم گرفتن چسبوند می‌تونه به درد همه رشته‌ها و ورزش‌ها بخورِ ، از استقامتی تا انواع قدرتی و سرعتی. به‌عنوان یک دارو برای دوران حجم کمتر دارویی هست که بتونه مثل تستوسترون (Testosterone) بافت بدون چربی اضافه کنه و همچنین کم عارضه و قابل تحمل باشه.
اگر مقدار کالری روزانه به مقدار کافی مصرف بشه و تمرینات هم درست انجام بشه فرد می‌تونه مقدار قابل‌توجهی عضله به بدنش اضافه کنه. همچنین تستوسترون (Testosterone) قدرت چربی سوزی خوبی داره و می‌تونه متابولیسم پایه شما رو افزایش بده و این باعث می‌شه دوره حجم فرد وزن بی‌کیفیت کمتری اضافه بشه، البته رژیم و تمرین هم هنوز مهم هستند.
در مورد دوره کات نیز باید گفت که اثری که تستوسترون (Testosterone) داره می‌تونه بسیار مفید باشه. با توجه به محدودیت کالری در دوران کات ریسک از دست دادن عضله رو داریم که تستوسترون (Testosterone) وقتی حضور داشته باشه ما می‌تونیم عضله رو حفظ کنیم. دلیل این کار هم کم اثرتر کردن کورتیزول و به‌طور کلی خانواده گلوکوکورتیکوئیدهاست.
ازلحاظ ریکاوری هم این دارو می‌تونه مقدار ریکاوری رو خیلی بهتر کنه و با تمرین بیشتر ما می‌تونیم ریکاوری بهتری داشته باشیم درحالی‌که بدون این دارو شاید ریکاوری به درستی انجام نشه.
به‌طور کلی تستوسترون (Testosterone) در افزایش مثبت بالانس نیتروژن تأثیر داره به‌طور تقریبی ۱۶ درصد عضلات ما نیتروژن هست و وقتی این مقادیر کمتر بشه بدن وارد فاز کاتابولیک می‌شه، تستوسترون (Testosterone) می‌تونه این مقدار رو همیشه مثبت نگه داره و با یک رژیم درست همیشه در حالت آنابولیک و ساخت باشیم.
همچنین تستوسترون (Testosterone) می‌تونه تعداد گلبول‌های قرمز رو افزایش بده که اگر زیاد بشه می‌تونه جزو عوارضش هم باشه که ما بهش غلظت خون می‌گیم؛ اما اگر در رنج نرمال بالا بره می‌تونه باعث افزایش استقامت بشه. یکی دیگه از کارهای تستوسترون (Testosterone) مقابله با هورمون‌های گلوکوکورتیکوئیدهاست که شناخته شده ترینشون کورتیزول هست که اگر در مقادیر زیاد بالا بره و مزمن بشه می‌تونه کاتابولیک بشه.
تستوسترون (Testosterone) هم‌سطح کورتیزول رو کم می‌کنه و هم نمی‌گذاره به گیرنده‌اش بچسبه (به‌طور کامل نه اما تا حدود زیادی کاهش می‌ده) در آخر هم باید گفت که یکی از مهم‌ترین هورمون‌های آنابولیک رو افزایش می‌ده که اون IGF1 هست که و این هورمون نقش آنابولیکی برای همه قسمت‌های بدن از جمله مفاصل، استخوان‌ها و اندام‌ها رو داره.
مواردی که تستوسترون (Testosterone) در اون ها نقش داره:
- افزایش قدرت
- افزایش استقامت
- افزایش میل جنسی
- افزایش خلق رقابتی
- افزایش اعتماد به نفس
عوارض تستوسترون (Testosterone)
چندین عارضه برای هورمون تستوسترون (Testosterone) وجود داره که به ترتیب اون ها رو بررسی می‌کنیم.
البته این موضوع رو در نظر داشته باشید که دچار شدن به عارضه‌ها بسیار به ژنتیک بستگی داره و فردبه‌فرد می‌تونن واکنش‌های متفاوتی به این دارو بدهند. در مورد بدن‌سازی و به‌طور کلی استفاده از این دارو برای ورزش عوارض می‌تونن بیشتر باشن چرا که دوز مصرفی در این نوع مصرف بالاتر هست.
عوارض استروژنی تستوسترون (Testosterone)
تستوسترون (Testosterone) هورمونی استروژنی هست که در بدن با تأثیر آنزیم آروماتاز که در کبد فعالیت داره می‌تونه به استروژن تبدیل بشه، درواقع در بدن فرد عمده منبع استروژن همین تستوسترون (Testosterone) هست که با آنزیم آروماتاز استروژن موردنیاز مرد در کبد از تستوسترون (Testosterone) به دست میاد.
زمانی که استروژن در بدن مرد زیاد بشه می‌تونه باعث ایجاد ژنیکوماستی و احتباس آب بشه. احتباس آب زیاد می‌تونه باعث افزایش فشارخون بشه. هرچی دوز بالاتر بره این احتمالات بیشتر خواهد شد. برای مقابله با این عوارض در دوره‌های استروئیدی از مهارکننده‌های آروماتاز و SERM ها به ترتیب مثل لتروزول و نولوادکس (تاموکسیفن) استفاده می‌شه.
البته SERM ها باعث بلاک شدن گیرنده‌های استروژنی می‌شوند و نمی‌ذارن که هورمون به گیرنده بچسبه و اثر کنه اما مهارکننده‌های آروماتاز آنزیم تبدیل کننده تستوسترون (Testosterone) به استروژن رو در کبد مهار می‌کنند و به‌طور کلی سطح استروژن کل رو پایین میاورند. مهارکننده‌های آروماتاز بی‌شک قوی‌ترین دارو برای کنترل عوارض استروژنی هستند.
متأسفانه وقتی به کلسترول می‌رسیم این داروها عوارض زیادی به جا می‌ذارن که وقتی با عوارض خود تستوسترون (Testosterone) در این زمینه همراه می‌شه می‌تونه اثرات خیلی بدی روی چربی خون بذاره و مشکلات قلبی عروقی ایجاد کنه. البته SERM ها می‌تونن تأثیر مثبت روی کلسترول بذارن و به‌صورت کمکی اگر در دوره استفاده بشن می‌تونه کمک خوبی به این عارضه کنه و کاهشش بده.
عوارض آندروژنی تستوسترون (Testosterone)
عوارض آندروژنی تستوسترون (Testosterone) می‌تونه بسیار قوی باشه اما خیلی به ژنتیک بستگی داره. عوارض آندروژنی شامل آکنه، ریزش مو و رویش موهای بدن باشه و همونطور که گفته شد اونایی که حساس به ریزش مو نباشن اصلاً ریزش نخواهند داشت و اونایی هم که حساس به آکنه نباشن یحتمل مشکلی براشون به وجود نمیاد.
عوارض آندروژنی تستوسترون (Testosterone) به خاطر تبدیل شدنش به DHT هست که می‌تونه تاثیرات زیادی داشته باشه که بالا گفته شد. برای مبارزه با این موضوع داروهای دسته 5 آلفا ردوکتاز مثل فیناستراید می‌تونه کمک کننده باشه.
عوارض قلبی عروقی تستوسترون (Testosterone)
مصرف تستوسترون (Testosterone) با دوز فراتر از فیزیولوژیک همراه با مهارکننده آروماتاز می‌تونه در دوز 200 تا 300 میلی‌گرم تست تا 25 درصد HDL رو کم کنه، این اثر مخصوصاً روی همین HDL هست که کلسترول خوب خون هست. دور دوزهای بالاتر تست حتی بدون مصرف آروماتاز این مقدار 20 درصد هست که به مهارکننده قطعاً بیشترم می‌شه.
اون افرادی که تستوسترون (Testosterone) مصرف می‌کنند و به‌طور کلی در دوره استروئید هستند بهتره که یک لایف استایل خوب و رژیم درست و ورزش مناسب انجام بدن که تا می‌تونن کلسترول رو تنظیم کنند. مصرف شکر و روغن‌های ترانس رو کم کنند و تا حد ممکن از روغن‌های خوب استفاده کننده (وابسته به رژیم).
عوارض هورمونی تستوسترون (Testosterone)
مصرف تستوسترون (Testosterone) خارج از بدن می‌تونه باعث سرکوب تستوسترون (Testosterone) طبیعی بدن بشه، بعد از قطع مصرف این سرکوب از بین می‌ره و کم‌کم سطح تستوسترون برمی‌گرده اما یک شبه این اتفاق نمی‌افته و به وقت نیاز داره.
بعد از قطع مصرف دارو بهتره که افراد PCT یا به‌اصطلاح پاک‌سازی انجام بدن که یک پاک‌سازی خوب شامل SERM های کلومیفن تاموکسیفن و هورمون پپتایدیِ HCG هست. بدون PCT هم شاید فرد ریکاوری انجام بده اما ممکنه خیلی طول بکشه و اون عضلاتی که به دست آورده رو از دست بده همچنین عوارض جنسی و روحی رو دچار بشه.
عوارض کبدی تستوسترون (Testosterone)
تستوسترون (Testosterone) تزریقی برای کبد سمی نیست و مشکلی برای کبد ایجاد نمی‌کنه.
انواع تستوسترون (Testosterone) در بازار
- تستوسترون (Testosterone) در انواع استر وجود داره و البته یک مدل بدون استر که حالت سوسپانشن و محلول در آب داره که نیمه عمر چند ساعته داره و برای بدن‌سازی خیلی کاربردی نیست و فرد اگر بخواد ازش نتیجه بدن‌سازی بگیره روزی ۲ بار حداقل باید تزریق بشه.
- نوع دیگر محبوب اون تستوسترون پروپیونات هست که معمولاً در دوز های ۵۰ و ۱۰۰ وجود داره که معمولاً هفته‌ای ۳ تزریق انجام می‌شه و خیلی هم می‌تونه دردناک باشه. معمولاً مربی‌ها از این دارو در دوران کات استفاده می‌کنند گرچه تفاوتی از نظر عملکردی با استرهای بلند ندارِ.
- یک نوع دیگر این دارو سایپیونات هست که تقریباً به‌طور کامل مشابه انانتات هست.
- نوع آخر اون تست سوستانون هست که این دارو میکس چندتا استر کوتاه و بلند هست و به‌منظور اثر سریع و فعالیت بالا در بدن ساخته شده. مشکل سوستانون گرون‌تر بودنش نسبت به بقیه مدل‌های این دارو هست.
بازم در آخر می‌گم از نظر عملکردی تفاوتی خاصی ندارن و فقط نیمه عمر و فرکانس تزریق این داروها باهم متفاوتِ.
روش مصرف تستوسترون (Testosterone)
برای مصرف هورمون تستوسترون (Testosterone) به‌عنوان دوپینگ دوز این دارو بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم در هفته هست این دوز می‌تونه بیشتر باشه اما اکثر افراد دوز ۵۰۰ میلی‌گرم در هفته براشون کافی هست، اما برای بالاتر رفتن تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم هم می‌شه مصرف کرد تا جایی که عوارضش خیلی شدید نمی‌شه.
دوز مؤثر مردان: ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم
دوز مؤثر زنان: پیشنهاد نمی‌شود
نیمه عمر: ۸ تا ۱۰ روز (انانتات)
زمان قابل‌ردیابی در تست دوپینگ تا ۳ ماه
گردآوری:مهدی طیبی
منابع
Am J Physiol. 1998 Nov;275(5 Pt 1):E864-712
J Clin Endocrinol Metab. 1997 Feb;82(2):407-13
Am J Physiol Endocrinol Metab. 2002 Mar;282(3):E601-7.
Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2004 May;7(3):271-7.
Curr Pharm Biotechnol. 2004 Oct;5(5):459-70.
J Clin Endocrinol Metab. 2004 Oct;89(10):5245-55.
Anat Histol Embryol. 2003 Apr;32(2):70-9.
J Lab Clin Med. 1995 Mar;125(3):326-33.
Zhonghua Nan Ke Xue. 2003;9(4):248-51
J Clin Endocrinol Metab. 2003 Apr;88(4):1478-85
J Clin Endocrinol Metab. 2004 Feb;89(2):718-26.
Am J Physiol. 1998 Jun;274(6 Pt 1):C1645-52.
Biochim Biophys Acta. 1995 May 11;1244(1):117-20.
Am J Physiol Endocrinol Metab. 2001 Dec;281(6):E1172-81.
اگر این مطلب براتون مفید بوده، پیشنهاد میکنم مطلب دیانابول را نیز مطالعه بفرمایید.
