عصاره لوبیا سفید (White Kidney Bean Extract)چیست؟تاثیر عصاره لوبیا سفید بر لاغری

لوبیای سفید چیست؟

لوبیای سفید (White Kidney Bean)، که گاه با عنوان کانلینی (Cannellini) نیز شناخته می‌شود، یکی از حبوبات رایج در آشپزی مدیترانه‌ای و برخی فرهنگ‌های غذایی دیگر است. از این لوبیا در سوپ‌ها، خوراک‌ها و سالادها استفاده می‌شود و طعمی ملایم و بافتی خامه‌ای دارد.

طی چند سال اخیر، عصاره لوبیا سفید یا همان عصاره‌ای که از این نوع لوبیا به‌دست می‌آید، به شکل مکمل (قرص، کپسول یا پودر) در بازار عرضه شده است. گفته می‌شود این عصاره می‌تواند روی کنترل وزن، تنظیم قند خون و حتی حمایت از فرایندهای سوخت‌وساز بدن اثر مثبت بگذارد.

فواید احتمالی مکمل عصاره لوبیای سفید

• مهارکننده آلفا-آمیلاز

عصاره لوبیا سفید حاوی ترکیباتی است که می‌توانند فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز در دستگاه گوارش را مهار کنند. آنزیم آلفا-آمیلاز مسئول شکستن نشاسته به قندهای ساده است. زمانی که این آنزیم تا حدی مهار شود، سطح قند خون پس از صرف غذا به‌طور ناگهانی بالا نمی‌رود و بدن انسولین کمتری ترشح می‌کند. این ویژگی به کنترل قند خون و احتمالاً کاهش ذخیرهٔ چربی کمک می‌کند. (1)

• کمک به مدیریت وزن

با مهار نسبی جذب کربوهیدرات و کاهش کالری دریافتی، ممکن است کاهش وزن نیز سریع‌تر یا آسان‌تر شود. البته این تأثیر منوط به رعایت رژیم غذایی و انجام فعالیت بدنی منظم است.

• بهبود نیمرخ لیپیدی

برخی از تحقیقات عنوان می‌کنند که مصرف منظم لوبیا سفید یا مکمل‌های آن، سبب بهبود سطح تری‌گلیسرید و کلسترول بد (LDL) در بدن شده است؛ بااین‌حال، یافته‌ها در این زمینه یکدست نیست و برای نتیجه‌گیری قطعی به پژوهش‌های بیشتری نیاز داریم.

پژوهش‌ها در خصوص عصاره لوبیا سفید چه می‌گویند؟

مقاله‌ای مروری که در سال 2020 منتشر شده و اثرات مکمل عصاره را به طور خاص در مطالعات حیوانی و انسانی بررسی کرده است، این مطالعه یافته های خود را چنین بیان کرده است. (2)

کاهش وزن و چربی شکمی

در مطالعاتی که این مقاله تحلیل کرده، گروهی از شرکت‌کنندگان با مصرف منظم مکمل لوبیا سفید همراه با رژیم غذایی کم‌کالری، نسبت به گروه کنترل، کاهش وزن و سایز دور کمر بیشتری داشتند(3). البته این مقاله ذکر می‌کند که نتایج کاهش وزن و چربی شکمی در مطالعات مرور شده، یکسان نبوده ولی نقش مکمل لوبیا سفید را با این موارد توجیه کرده است:

• مهار نسبی جذب کربوهیدرات‌ها

عصاره لوبیا سفید حاوی مهارکننده‌های آلفا-آمیلاز است که باعث می‌شود آنزیم‌های دستگاه گوارش نتوانند همه نشاسته‌‌ی مصرف‌شده را به قندهای قابل جذب (مانند گلوکز) تبدیل کنند. نتیجه‌ی این پدیده، کاهش نسبی کالریِ دریافت‌شده و کنترل قند خون پس از وعده‌ی غذایی است.

در چنین شرایطی، بدن به‌جای ذخیرۀ بیش‌ازحدِ انرژی در قالب چربی، احتمالاً مجبور می‌شود انرژی بیشتری از منابع ذخیره‌شده در بدن (مثلاً چربی شکمی) مصرف کند.

• تنظیم قند خون و حساسیت به انسولین

یکی از عوامل تشدید چربی شکمی، مقاومت به انسولین است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها پاسخ مناسبی به انسولین نشان نمی‌دهند و در نتیجه، قند خون بالاتر می‌رود و بدن انسولین بیشتری ترشح می‌کند. انسولین اضافی هم، بدن را به ذخیره چربی بیشتر وادار می‌کند؛ خصوصاً در ناحیه شکم.

مطالعات مرورشده در این مقاله و مقالات مشابه نشان می‌دهد با مهار جزئی جذب کربوهیدرات‌ها، قند خون پس از وعده‌های غذایی به‌طور ناگهانی بالا نمی‌رود. این امر می‌تواند حساسیت به انسولین را در طول زمان بهبود دهد و از تجمع بیش‌ازحد چربی در شکم جلوگیری کند.(4)

• کاهش احساس گرسنگی و کنترل اشتها

افرادی که در رژیم‌های کاهش وزن هستند، معمولاً با احساس گرسنگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. عصاره لوبیا سفید، به‌دلیل کاهش سرعت هضم و جذب کربوهیدرات‌ها، موجب می‌شود که قند خون در مدت زمان طولانی‌تر و به شکلی ملایم‌تر ترشح شود. در نتیجه، فرد کمتر دچار افت ناگهانی قند خون می‌شود و ولع کمتری برای خوردن تنقلات یا خوراکی‌های پرکالری پیدا می‌کند.(4)

در کنار این، فیبر بالا در لوبیا سفید (چه به‌صورت کامل و چه در قالب عصاره) می‌تواند حجم وعده‌های غذایی را افزایش داده و احساس سیری بهتری به فرد بدهد. این دو عامل (کنترل اشتها و کاهش ولع) در نهایت به کاهش مجموع کالری دریافتی روزانه کمک می‌کنند.(4)

تنظیم قند خون

در برخی از تحقیقات که عموما تحقیقات حیوانی بوده اند، قند خون ناشتا و قند خون پس از غذا با مصرف مکمل لوبیا سفید ، پایین‌تر گزارش شده است. این موضوع می‌تواند برای پیشگیری از دیابت نوع ۲ یا کمک به کنترل آن مفید باشد. (5)

• ارتباط با سلامت میکروبیوم روده

تحقیقات حیوانی نشان داده اند وجود فیبر و ترکیبات زیست‌فعال در لوبیا سفید ممکن است به تغذیه باکتری‌های مفید روده کمک کند و در نتیجه روی فرایندهای ایمنی و التهاب نیز اثر بگذارد. (6) هرچند هنوز تحقیقات انسانی در این مورد انجام نشده است، اما نتایج حیوانی بسیار امیدوارکننده بوده اند.(2)

اگرچه این نتایج امیدوارکننده‌اند، اما پژوهشگران تأکید کرده‌اند که همچنان به تحقیقات بیشتری برای تأیید اثربخشی طولانی‌مدت و بی‌خطر بودن مصرف مکمل‌های لوبیا سفید نیاز است.

عوارض جانبی و موارد احتیاط

تا کنون هیچ عارضۀ جانبی چشمگیری در اثر مصرف مکمل عصاره لوبیا سفید در دوره‌ای تا ۸۴ یا حتی تا ۳۶۵ روز گزارش نشده است (9). با این حال بعضی از تحقیقات عوارض محدود و نادری را گزارش داده اند:

مشکلات گوارشی

حبوبات از جمله لوبیا سفید، به‌طور طبیعی حاوی مواد ضدمغذی و قندهایی هستند که در برخی افراد ممکن است سبب نفخ، باد شکم یا اسهال شوند. در صورت مصرف مکمل عصاره لوبیا سفید، ممکن است این عوارض در برخی افراد به شکل خفیف بروز کند.(7)

البته در پژوهشی جدید، تأثیر شکل کپسول و پودر عصاره لوبیا سفید را بر علائم گوارشی بررسی کردند و نشان دادند که هیچ تأثیر معناداری بر اسهال، نفخ، باد شکم یا حالت تهوع نداشته است.(8) در صورت بروز مشکل و ادامه دار وشدید شدن نشانه‌های گوارشی، حتماً با پزشک مشورت کنید. (7)

افت شدید قند خون

از آن‌جایی که این عصاره می‌تواند جذب کربوهیدرات را کاهش دهد، مصرف همزمان آن با داروهای پایین‌آورنده قند خون (مانند برخی قرص‌ها یا انسولین) ممکن است ریسک افت قند خون را افزایش دهد. افراد مبتلا به دیابت یا پیش‌دیابت حتماً باید در این خصوص با پزشک خود مشورت کنند.

واکنش‌های آلرژیک

اگر به دیگر حبوبات (مثلاً بادام‌زمینی یا سویا) حساسیت دارید، بهتر است احتیاط بیشتری در مصرف مکمل لوبیا سفید داشته باشید و هرگونه علائم حساسیت (مانند خارش، تورم یا مشکلات تنفسی) را جدی بگیرید.

دوز مصرف عصاره لوبیا سفید و روش استفاده آن

اشکال مکمل

عصاره لوبیا سفید معمولاً به‌صورت کپسول، قرص یا پودر در دسترس است.

زمان مصرف

برخی از تولیدکنندگان توصیه می‌کنند مکمل لوبیا سفید را درست قبل از وعدۀ غذایی حاوی کربوهیدرات مصرف کنید تا مهارکننده‌های آلفا-آمیلاز اثرگذاری بیشتری داشته باشند. در پژوهش‌ها، شرکت‌کنندگان مکمل عصاره لوبیا سفید را یک یا دو بار در روز، پیش از وعده‌های غذایی پُرکربوهیدرات مصرف می‌کردند.(7) بااین‌حال، بهتر است با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا برای شرایط خاص شما، بهترین زمان‌بندی تعیین شود.

دوز مصرفی

هیچ میزان دُز استاندارد و واحدی برای مصرف عصاره لوبیا سفید تعیین نشده است. با این حال، در مطالعات بالینی از مقادیری بین ۴۴۵ میلی‌گرم تا ۳۰۰۰ میلی‌گرم در روز استفاده شده است.(2) شما می‌توانید مکمل عصاره لوبیا سفید را به‌صورت کپسول یا پودر در بازار پیدا کنید. برای آگاهی از مقدار و شیوهٔ مصرف پیشنهادی، حتماً برچسب حقایق مکمل (Supplement Facts) را مطالعه کنید.

به‌عنوان نمونه، روی برچسب برخی محصولات نوشته شده است که روزانه دو کپسول (مجموعاً ۱۰۰۰ میلی‌گرم) را دو بار قبل از وعده‌های غذایی مصرف کنید، یا یک‌چهارم قاشق چایخوری (۱,۵۰۰ میلی‌گرم) را یک بار در روز قبل از غذا همراه با آب میل نمایید. پیش از افزودن هرگونه مکمل غذایی به برنامه روزانه، بهتر است با یک متخصص بهداشت و درمان مشورت کنید تا راهنمایی لازم را دریافت نمایید.

مشورت با متخصص

از آنجا که شرایط بدنی افراد، سابقۀ پزشکی و داروهای مصرفی آن‌ها بسیار متفاوت است، توصیه می‌شود پیش از مصرف هرگونه مکمل جدید، از جمله عصاره لوبیا سفید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت نمایید.

نکات انتخاب و طریقه نگهداری مکمل عصاره لوبیا سفید

انتخاب محصولات معتبر

اگر قصد خرید مکمل لوبیا سفید دارید، به سراغ برندهای معتبر و دارای استانداردهای کنترل کیفی بروید. از نشان‌های گواهی مانند GMP (Good Manufacturing Practice) یا تأییدیه‌های داخلی اطمینان حاصل کنید. هرگز مکمل‌هایی که فاقد گواهی و تاییدیه های داخلی هستند را مصرف نکنید.

مواد تشکیل‌دهنده مکمل خود به‌ویژه ترکیبات مؤثره (Active Ingredients) را به‌دقت بررسی کنید، این ترکیبات مؤثره می‌توانند اثرات فیزیولوژیک بر بدن شما داشته باشند که ممکن است منجر به بروز واکنش‌های نامطلوب شود یا با مکمل‌ها یا داروهای دیگر تداخل پیدا کنند.

طریقه نگهداری

کپسول‌ها و قرص‌های عصاره لوبیا سفید را در دمای اتاق، به‌دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت نگهداری کنید.

پرسش‌های متداول

آیا می‌توانم با مصرف عصاره لوبیا سفید، بلافاصله لاغر شوم؟

خیر. هیچ مکملی، از جمله عصاره لوبیا سفید، نمی‌تواند جایگزین رژیم غذایی سالم و ورزش شود. در بهترین حالت، این مکمل با مهار نسبی جذب کربوهیدرات، روند کاهش وزن را تسهیل می‌کند، اما معجزه‌ای در کار نیست.

آیا مصرف لوبیا سفید با رژیم کتوژنیک همخوانی دارد؟

در رژیم کتوژنیک، میزان کربوهیدرات دریافتی بسیار اندک است؛ بنابراین مصرف حبوبات (ازجمله لوبیا سفید) معمولاً توصیه نمی‌شود، زیرا کربوهیدرات آن‌ها نسبتاً بالا است. اگرچه مهارکننده‌های آلفا-آمیلاز می‌توانند جذب کربوهیدرات را تا حدی کم کنند، اما نه در حدی که کاملاً با کتوژنیک سازگار باشد.

آیا قرص یا کپسول لوبیا سفید برای افراد دیابتی بی‌خطر است؟

افراد مبتلا به دیابت یا هر مشکل متابولیک دیگر باید پیش از مصرف مکمل، با پزشک خود مشورت کنند، زیرا احتمال افت ناگهانی قند خون یا تداخل با داروهای مصرفی وجود دارد.

جمع‌بندی

عصاره لوبیا سفید ، مزایای قابل توجهی در زمینه مدیریت وزن و تنظیم قند خون نشان داده است. پژوهش‌های پحاکی از آن هستند که مهارکننده‌های آلفا-آمیلاز موجود در لوبیا سفید می‌توانند به کاهش سرعت جذب کربوهیدرات‌ها کمک کنند. افزون بر آن، این ماده می‌تواند به احساس سیری، کنترل اشتها، کنترل قندخون، کاهش وزن و شاید هم به بهبود پروفایل لیپیدی بدن کمک کند.

با وجود شواهد امیدوارکننده، هنوز هم تحقیقات بیشتری برای تأیید قطعی فواید این عصاره و تعیین دوز مناسب آن ضروری است. افزون بر این، هیچ مکملی نمی‌تواند جایگزین سبک زندگی سالم شود. اگر می‌خواهید از مزایای احتمالی لوبیا سفید یا عصاره آن بهره‌مند شوید، آن را در کنار ورزش منظم، تغذیه متعادل و خواب کافی به کار بگیرید. حتماً در صورت ابتلا به بیماری خاص یا مصرف دارو، با متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید.

منابع

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21414227/
2. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7284421/
3. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/fsn3.1299
4. https://nutritionj.biomedcentral.com/articles/10.1186/1475-2891-10-24
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16925860/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31731665/
7. https://ods.od.nih.gov/factsheets/WeightLoss-HealthProfessional/
8. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7284421/
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32180941/