قوز پشت (کیفوز) cyphosis or kyphosis

قوز پشت (کیفوز) Cyphosis or Kyphosis

افزایش بیش از حد طبیعی تحدب مهره ­های پشتی را گوژپشتی ،قوز پشت یا پشت گرد و یا کیفوز می ­گویند.

قوس طبیعی که در ست.ن فقرات وجود دارد باعث می­شود تا ستون فقرات بتواند وزن را در حالت ایستاده تحمل کند. زیاد بودن این قوس، باعث می‌شود تا بخش بالای پشت بدن گردتر از حالت معمولی به نظر برسد. البته کمر باید تا حدی قوس داشته باشد، اما اگر این انحنا بیشتر از ۵۰ درجه باشد، به عنوان اختلال ستون فقرات تشخیص داده می‌شود.

کیفوز به دو صورت مادرزادی و اکتسابی دیده می­ شود . این تغییر شکل معمولا چند مهره را شامل می­شود و طی دوران کودکی و یا بلوغ پیشرفت می­کند.کیفوز از لحاظ منطقه گرفتار به دو نوع عمومی و موضعی تقسیم می­شود.

کیفوز را به لحاظ اینکه با حرکات اصلاحی قابل اصلاح باشد یا نباشد، به دو نوع تقسیم بندی می­کنند:

1. کیفوز برگشت پذیر یا کیفوز متحرک : مثل قوز پشت ناشی از ضعف عضلات و یا کیفوز جبرانی که با حرکات اصلاحی قابل برگشت است.
2. کیفوز برگشت ناپذیر یا کیفوز ثابت: این نوع قوز پشت با حرکات اصلاحی قابل اصلاح نیست؛ مثل کیفوز ناشی از بیماری روماتیسمی.

علل کیفوزهای برگشت­پذیر یا متحرک :

۱- قراردادن بدن در وضعیت بد

افرادی که در هنگام نشستن، ایستادن و یا راه رفتن، تنه را در وضعیت خمیده قرار می دهند، ممکن است به کیفوز در ناحیه پشت دچار شوند وضعیت بدنی غلط، در دختران جوان و کمی چاق دیده می شود که البته با انجام تمرین های مناسب بدن اصلاح می شود.

همچنین در افرادی که قد بلند دارند مثل دانش اموزانی که قد بلندتری نسبت به هم­کلاسی­های خود دارند در هنگام صحبت کردن خودرا خمیده میکنند تا هم قد دوستان خود شوند و یا روی نیمکت هایی که مناسب قدشان نیست می نشینند و حالت خمیده به خود میگیرند که می­ توانند موجب قوز پشت شود.

۲- کیفوز جبرانی :

افرادی که گودی کمر شدید دارند ، قوس پشتی شان نیز افزایش می یابد؛ چون ستون مهره­ ها قصد ایجاد تعادل را دارند.

۳- ضعف عضلانی:

یکی دیگر از علل قوز پشت است . عضلات پشتی قادر به نگه داری نیستند و فرد حالت خمیده می گیرد و به تدریج باعث قوز پشت می شود.

علل قوز پشت برگشت ناپذیر یا ثابت

یک سری بیماری ­ها مثل سل، شوئرمن , روماتیسم , پوکی استخوان و شکستگی­های متعدد در ستون مهره ها­علل عمده این ناهنجاری هستند.

این نوع تغییر شکل با استفاده از حرکات اصلاحی نمی­تواند برطرف شود.همانطور که قبلا گفته شد کیفوز به دو نوع مادرزادی و اکتسابی وجود دارد.

کیفوز کم کم در شیر خوارگی اتفاق می ­افتد ؛ اما بیشتر در شروع راه رفتن و ایستادن کودک ظاهر می­شود.

امروزه قوز کردن یکی از مشکلات فراگیر است . در هنگام فعالیت­های روزانه قوز کردن موجب قرار گرفتن در وضعیت بد فیزیکی شده و باعث فشار آمدن به ریه و همچنین قلب می­شود و در ظاهر موجب کوتاه نشان دادن چند سانتی­متری قد فرد نیز می­شود.

انحنای ستون فقرات در حالت طبیعی به شکلS است اگر فرد دچار مشکل قوز پشت باشد این انحنا به شکل C در می آید.

بر طبق عادت های غلط زندگی در هنگام فعالیت روزانه فرد دچار قوز می­شود که در سنین پیری هم گرفتار خواهد بود اما گاهی این مشکل به صورت مادرزادی بروز می کند.

انحنای ستون مهره ها زاویه ای بین ٢٠ تا ۵٠ درجه دارد اگر کمتر از ٢٠ درجه باشد پشت صاف و اگر بیشتر باشد گوژ پشتی می­ نامند.

عوارض ناشی از قوز پشت

• ایجاد ظاهری ناخوشایند– کوتاهی قد
• درد در ناحیه پشت
• گرفتگی عضلات: به علت کشیدگی عضلات پشت و کم خونی در آن­ها، ممکن است گرفتگی عضلانی مشاهده شود.
• آسیب­های عصبی: در تغییر شکل­های شدید، ممکن است فشار روی نخاع وجود داشته باشد و به دنبال آن، آسیب اختلالات حسی و حرکتی بروز کند.
• افزایش فشار روی مهره­ها: که ممکن است موجب آرتروز زودرس شود.
• کاهش میزان باز شدن قفسه سینه: این تغییر شکل، میزان بازشدگی قفسه سینه را کاهش می­دهد؛ به طوری که این افراد دچار مشکلات تنفسی نیز می­شوند؛ حتی در مراحل پیشرفته، ناراحتی­های قلبی نیز پیدا می­کنند.
• کاهش تحرک ستون مهره­ها: حرکات ستون مهره­ها در جهات مختلف کاهش می یابد. حرکت باز شدن مهره ها، بیش از حرکات دیگر دچار محدودیت می شود.

علت قوز پشت در اثر کهولت سن

قوز کردن در افراد مسن به دلیل ضعف در قسمت عضلات شکمی و پشت و پوکی استخوان و سبک زندگی اشتباه بوجود می­آید.

استفاده از عصا با طول قد نا مناسب موجب ماندگاری این مشکل میشود .

سبک زندگی درست یعنی نحوه صحیح راه رفتن و نشستن ، استفاده از عصا با طول قد مناسب، انجام تمریناتی برای تقویت عضلات و مصرف داروهایی که به درمان پوکی استخوان کمک کند(با تجویز پزشک متخصص) ، در جلوگیری از قوزکردن افراد مسن بسیار موثر است. و در موارد حاد، جراحی ضروری است.

برای درمان قوز پشت به چه دکتری مراجعه کنیم؟

پزشک ارتوپد یا طب فیزیکی

پزشک برای تشخیص قوز کمر به بررسی ستون فقرات می‌پردازد و از بیمار می‌‌خواهد بایستد، دراز بکشد و از ناحیه کمر خم شود تا بتواند حالت بدن او را ارزیابی کند.

پزشک درخواست انجام عکس برداری از ستون فقرات را می‌دهد تا بتواند انحنای آن را ارزیابی نماید.

جراحی

جراحی قوز کمر ریسک­های بسیار زیادی دارد . به همین دلیل عمل جراحی صرفاً زمانی انجام می‌شود که مزایای انجام جراحی بیش از خطرهای احتمالی آن باشد. جراحی برای اکثر موارد قوز کمر توصیه نمی‌شود.

پزشک تحت شرایط زیر جراحی را پیشنهاد می‌دهد:

• محافظت از عصب‌ها و نخاع در برابر آسیب دیدگی بیشتر
• متوقف ساختن پیشرفت بدشکلی
• از بین بردن فشار روی عصب‌ها و نخاع
• زیاد شدن مداوم گودی کمر
• کاهش بدشکلی و صاف کردن ستون فقرات
• تسکین درد شدید

حرکات اصلاحی برای درمان قوز پشت :

رول فومی در پشت کمر

۱- بر روی زمین بخوابید و فوم رولر را به طور افقی زیر تیغه های شانه تان قرار دهید .(مانند شکل) سپس هر دو دست را پشت سر خود گذاشته و به آرامی کمرتان را روی فوم قوس دهید . هنگامی که به سمت پایین می آیید ، شکمتان را به سمت داخل منقبض کنید تا مانع قوس زیاد در پایین کمر شوید.

۲- بر روی زمین بخوابید و فوم رولر را به طور عمودی و در راستای ستون فقرات در زیر خود قرار دهید.سپس دستان خود را باز کرده و صاف و کشیده در صفحه افقی بالای سر چرخانده و به سمت لگن برگردانید.

حرکت گربه-گاو cat-cow pose

برای انجام این تمرین باید دست و پای خود را روی زمین قرار دهید به نحوی که دست‌های شما زیر شانه و زانو ها زیر ران قرار بگیرند. ستون فقرات باید به طور کامل هم سطح زمین باشد. سپس، کمر خود را خم کنید و قسمت میانی ستون فقرات که بین شانه ها قرار دارد را بکشید شبیه حالتی که گربه پشت خود را به سمت بالا جمع می‌کند، ۵ ثانیه در این حالت بمانید سپس در حالت عادی بایستید و اجازه دهید عضلات شکم شما به سمت پایین هدایت شوند و به آرامی کمر خود را به سمت پایین بکشید

اسلاید دست روی دیوار

برای انجام این تمرین باید دست و پای خود را روی زمین قرار دهید به نحوی که دست‌های شما زیر شانه و زانو ها زیر ران قرار بگیرند. ستون فقرات باید به طور کامل هم سطح زمین باشد. سپس، کمر خود را خم کنید و قسمت میانی ستون فقرات که بین شانه ها قرار دارد را بکشید شبیه حالتی که گربه پشت خود را به سمت بالا جمع می‌کند، ۵ ثانیه در این حالت بمانید سپس در حالت عادی بایستید و اجازه دهید عضلات شکم شما به سمت پایین هدایت شوند و به آرامی کمر خود را به سمت پایین بکشید

اسلاید دست روی دیوار

فقط یک چهارچوب در پیدا کنید و در چهارچوب در بایستید طوری که دست ها با زاویه ٩٠ درجه تا قسمت ارنج روی دیوار یا چهار چوب قرار میگیرند، در همین وضعیت بالاتنه خود را به سمت جلو ببرید و چند ثانیه مکث میکنید سپس حرکت را چند مرتبه تکرار کنید.

تمرین bird-dog

در این حرکت به روی زانو ها قرار بگیرید کف دست روی زمین باشد سپس دست راست و پای چپ خود را صاف بالا اورده و نگه دارید سپس با دست و پای مخالف همین حرکت را تکرار کنید

پل باسن روی زمین

در حالت طاق باز روی زمین دراز بکشید ، به گونه ای که دستان شما کشیده و کاملا روی زمین (کف دست­ها روی زمین) قرار گیرند.

مانند تصویر از طریق فشار وارد کردن به پاشنه پا و انقباض عضله سرینی ( باسن ) ، باسنتان را بالا آورید.کمی مکث کرده و آهسته و کنترل شده به وضعیت شروع برگردید.

سوپر من خوابیده

در حالت درازکش ( سینه روی زمین ) به گونه ای قرار بگیرید که هر دو دستتان را در مقابل خود تا جایی که امکان دارد بکشید. پاهایتان نیز باید چسبیده به هم باشند. با انقباض فیله ستون فقرات ، پشت کمر خود را بکشید،کمی مکث کرده و به آرامی به نقطه شروع برگردید.

چند نکته مهم:
قبل از شروع تمرینات اصلاحی، ابتدا سه الی پنج دقیقه گرم کرده و حرکات کششی پویا انجام دهید تا گردش خون بدن بیشتر شود:

• هرگز تمریناتی را که موجب ایجاد و افزایش درد می­ شوند، انجام ندهید.
• تمرینات قوز پشت را ۵-۴ جلسه در هفته انجام دهید.
• انجام تمرینات قوز پشت به تعداد خیلی کم، تأثیر زیادی ندارد.
• تمرینات قوز پشت را از ساده به مشکل انجام دهید.
• با شکم پر (بعد از غذا) تمرین نکنید. بهتر است تمرینات قبل از غذا و یا در ساعاتی بعد از غذا انجام شوند.

اگر این مطلب براتون مفید بوده، پیشنهاد میکنم مطلب انحراف جانبی لگن را نیز مطالعه بفرمایید.