استروئید

استروئید (Steroid) چیست؟

استروئیدها (steroid) یا هورمون‌های استروئیدی یک گروه از ترکیبات شیمیایی طبیعی یا مصنوعی هستند که اثرات متعددی بر روی بدن دارند. این هورمون‌ها معمولاً توسط بدن در مقادیر کمتری تولید می‌شوند و می‌توانند به‌صورت دارویی تجویز شوند.

استروئیدها انواع مختلفی دارند که هرکدام از آنها برای عملکرد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند که مصرف نادرست آن‌ها عواقب خطرناکی خواهد داشت و به همین خاطر مصرف آن در بعضی کشورها غیرمجاز است. Steroid در کاهش التهاب، درد و تورم بسیار مؤثر هست و مانع از اشتباهات واکنش‌های ایمنی بدن می‌شود.

انواع استروئید

  • استروئید آنابولیک
  • استروئید کورتیکواستروئیدی

استروئید آنابولیک

استروئیدهای آنابولیک، به‌صورت هورمون‌های غیرطبیعی که شباهت زیادی به تستوسترون (هورمون مردانه) ساخته می‌شوند و بیشتر برای عضله‌سازی و کنترل عملکردهای ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌عنوان مثال تستوسترون، دیانابول، ناندرولون، اکساندرلون، بولدنون، ترنبولون جزو این دسته استروئیدها هستند.

استروئید کورتیکواستروئیدی

استروئید کورتیکواستروئیدی، نوعی دارو شبیه به هورمون‌های غدد فوق کلیوی که برای مبارزه با ناراحتی و بیماری‌ها ساخته می‌شود هستند. این استروئیدها بیشتر خاصیت درمانی دارند و به کم شدن التهاب و بهبود سیستم ایمین کمک می‌کنند؛ مانند اوکسی متولون، کلومیفن، لتروزول، تاموکسیفن، کابرگولین و…

تأثیر استروئید در بدنسازی

همان‌طور که گفته شد استروئیدهای آنابولیک در بدن‌سازی و پرورش اندام مورد استفاده قرار می‌گیرند و باعث افزایش بافت عضله، پیشگیری از تجزیه ماهیچه‌ها، بهبود قدرت و توان ورزشکار می‌شوند و به همین علت اغلب بدنسازان در مسابقات ورزشی از این هورمون‌ها استفاده می‌کنند.

استروئید به چه شکل قابل مصرف است؟

در ادامه دیگر موارد مصرفی steroid را ذکر کرده‌ایم:

  • بهبود ریکاوری ورزشکار بعد از تمرینات سنگین
  • افزایش گلبول‌های خون
  • بالا بردن استحکام عضلات
  • کمک به انجام تمرینات طولانی‌مدت
  • کنترل قدرت بدنی
  • کم‌کردن چربی‌های بدن
  • زیبایی‌اندام

استروئید (Steroid)  چگونه در بدن عمل می‌کند؟

استروئیدها که انواع مختلف آن‌ها را معرفی کردیم نقش مختلفی در فرایندهای فیزیولوژیکی دارند و طریقه عملکرد آن‌ها به مدل استروئید و فعل و انفعالاتش بستگی دارد. به‌طورکلی Steroid به گیرنده‌های ویژه سلولی وصل هستند که می‌توانند هم در داخل سلول و هم در سطح سلول قرار بگیرند.

گروه استروئیدهای آنابولیکی به دریافت‌کننده‌های آندروژنی داخل ماهیچه‌ها وصل شده و باعث افزایش بافت عضلانی می‌شود. گروه استروئیدهای کورتیکواستروئیدی به دریافت‌کننده‌های گلوکوکورتیکوئیدی وصل می‌شوند و باعث تولید کمتر سایتوکین (گروه پروتئین‌های محلول در آب) شده که در نهایت منجر به کاهش التهابات می‌شوند.

بعد از وصل‌شدن استروئید به گیرنده‌های سلولی، ممکن است به مرکز سلول متصل شود و بر روی DNA تأثیر مستقیم بگذارد و باعث تولید پروتئین‌های جدید شود. هر هورمون استروئیدی تأثیر منحصربه‌فرد خود را بر روی بافت عضلات و سیستم بدن دارد.

استروئید مناسب چه افرادی است؟

هرزمان صحبت استروئید می‌شود اغلب افراد فکر می‌کنند تنها برای بدن‌سازی و عضله‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در غیر این صورت عوارض خواهد داشت. درصورتی‌که استروئیدها جنبه درمانی زیادی دارند و زمانی که به‌درستی استفاده شود خطری نخواهد داشت. موارد قابل‌استفاده استروئیدها به شکل زیر خواهد بود:

  • بعضی از عفونت‌ها
  • مشکلات هورمونی
  • نارسایی‌های کلیوی
  • مناسب بیماران تنفسی
  • بخشی از درمان سرطان
  • کمک به آلرژی‌های شدید
  • کمک به تراکم استخوان‌ها
  • از بین بردن چربی‌های اضافی
  • پایداری و مقاومت بیشتر عضلات
  • افرادی که بیماری خود ایمنی دارند.
  • افرادی که ناراحتی‌های پوستی دارند.

چرا استروئید؟

استروئید هورمونی است که به‌خاطر ساختار شیمیایی خاصش به‌سرعت روی بدن تأثیر می‌گذارد و نتیجه مثبتی خواهد داشت. این هورمون به شکل‌های مختلفی قابل استفاده بوده و به این دلیل که کاربردهای فراوانی دارد در بین افراد و ورزشکاران بسیار مطلوب شده است. Steroid برای درمان‌های خاص پزشکی توسط پزشکان در دوز مصرفی معینی تجویز می‌شود که برای بیمار مفید است.

استروئید به چه شکل قابل مصرف است؟

  • تزریقی
  • خوراکی
  • پماد یا کرم
  • استنشاقی
  • اسپری بینی
  • قطره‌های چشمی

استروئید خوراکی

منظور از استروئید خوراکی همان قرص است که برای درمان بیماری‌هایی مانند آتریت، ناراحتی‌های التهابی، بیماری‌های خودایمنی و… تجویز می‌شود. گروهی از این قرص‌ها حل شونده هستند و مناسب بیمارانی است که با خوردن قرص مشکل دارند، این قرص‌ها در آب حل می‌شوند و به‌راحتی قابل مصرف هستند.

استروئید تزریقی

استروئیدهای تزریقی در مواقعی که به دوز بالاتر هورمون نیاز است و امکان مصرف خوراکی وجود ندارد تجویز می‌شوند تا با سرعت بالاتری اثر بگذارند.

استروئید کرمی یا پماد

استروئیدهای کرمی همان استروئیدهای موضعی هستند که برای درمان ناراحتی‌های پوستی مانند اگزما مورد استفاده قرار می‌گیرند.

قطره های چشمی

این استروئیدها موضعی شناخته می‌شود که برای بیماری‌ها و آلرژی‌های چشمی به‌صورت قطره یا پماد بر اساس نوع ناراحتی استفاده می‌شود.

استنشاقی

استروئیدهای استنشاقی داروهایی هستند که به شکل مایع یا گاز از طریق تنفس وارد ریه‌ها می‌شوند و برای کمک به درمان بیماری تنفسی و ریوی مانند آسم مصرف می‌شوند.

اسپری بینی

استروئیدهایی که به شکل اسپری بینی هستند برای درمان آلرژی‌ها و التهابات و پولیپ، داخل بینی اسپری می‌شوند.

استروئید (Steroid) چگونه در بدن عمل می کند؟

استروئید خوراکی یا تزریقی؟

استروئیدهای خوراکی، بدون نیاز به تزریق به‌راحتی قابل استفاده هستند و دوزهای مصرفی آن با خیال راحت  و به‌صورت دقیق‌تر برای بیمار تعیین می‌شود. اما مصرف آن ممکن است روی کبد تأثیر بگذارد و همچنین باعث افزایش وزن، ناراحتی گوارش شود.

استروئیدهای تزریقی، به‌سرعت روی ناحیه موردنظر اثر می‌گذارند و امکان استفاده آن برای کوتاه‌مدت وجود دارد. به دلیل اثربخشی خیلی زود گاهاً عوارض کمتری نسبت به استروئیدهای خوراکی خواهند داشت.

اما این استروئید هم ممکن است عوارض جانبی مانند ناگوار بودن تزریق، درد یا عفونت در محل تزریق و…داشته باشد. به‌طورکلی نمی‌توان گفت مصرف کدام استروئید بهتر است؛ چون هر کدام کاربرد جداگانه‌ای دارند و طبق نظر پزشک با توجه به شرایط فرد تجویز می‌شوند.

دوز مصرفی استروئید

دوز مصرفی steroid با توجه به شرایط پزشکی هر فرد متفاوت است که پزشک باید تعیین کند و ما فقط به‌صورت کلی آنها را بررسی می‌کنیم. دوزهای مصرفی نادرست برای هر فرد عوارض جانبی جدی خواهد داشت.

  • استروئید خوراکی: 5 تا 60 میلی‌گرم، معمولا یک بار در روز، صبح یا بعد از غذا
  • استروئید تزریقی: 40 تا 125 میلی‌گرم با توجه به نیاز فرد. ممکن است تا 1 گرم در روز افزایش داشته باشد.
  • استروئید موضعی: 1 یا 2 بار در روز به مدت چند هفته
  • استروئید استنشاقی: 100 تا 400 میکروگرم، دو بار در روز، بعضی از آن‌ها طبق نیاز بیمار دوز بیشتری مصرف می‌شود.
  • استروئید اسپری بینی: 50 تا 200 میگروگرم در هر سوراخ بینی، یک یا دو بار در روز
  • استروئید قطره چشمی: معمولاً 1 یا 2 قطره در هر چشم، هر 1 تا 4 ساعت

استروئید چه عوارضی دارد؟

عوارض عمومی

  • احتباس مایعات
  • ناراحتی پوستی
  • تغییرات خلق و خو
  • به هم خوردن خواب
  • بالا رفتن میل جنسی
  • افزایش سرماخوردگی

عوارض استروئید در مردان

  • کم شدن حجم موها
  • کاهش سایز بیضه‌ها
  • افزایش بافت سینه
  • ناراحتی پروستات
  • مشکلات باروری
  • اختلال در نعوظ

عوارض استروئید در زنان

  • به هم ریختن دوران قاعدگی
  • بزرگ‌شدن کلیتوریس
  • کاهش سایز سینه
  • رشد موهای زائد
  • تغییر صدا
  • ناباروری

عوارض استروئید در نوجوانان

  • نمایان شدن ترک‌های پوستی در قسمت‌های مختلف بدن
  • آکنه و جوش‌های پوستی شدید
  • به وجود آمدن تداخل در رشد
  • افزایش ریزش مو

استروئید استفاده کنم یا نه؟

اینکه هر کسی به‌صورت خودسرانه تصمیم بگیرد steroid مصرف کند یا نه اشتباه بزرگی است. استفاده از استروئید برای درمان‌های پزشکی باید طبق نظر پزشک و با توجه به شرایط بیمار باشد و در ورزش و بدن‌سازی باید با مشورت مربی مجرب و طبق برنامه‌ریزی دقیق باشد.

آیا می‌شود زمان بارداری و شیردهی از استروئید استفاده کرد؟

بر اساس یک‌سری تحقیقات گفته شده مصرف بعضی از استروئیدها مانند پردنیزولون در دوران بارداری مانعی ندارد؛ ولی ممکن است در دوران شیردهی مقدار کمی از آن به شیر مادر منتقل شود و احتمال اینکه ضرری برای نوزاد نداشته باشد وجود دارد.

اما بهتر است اگر از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنید و تصمیم به باردارشدن دارید یا باردار شدید، قبل از قطع‌کردن خودسرانه دارو پزشک خود را در جریان بگذارید و طبق تجویز ایشان عمل کنید.

چه داروهایی ممکن است با استروئید تداخل داشته باشد؟

بهتر است اگر از داروهای خاصی استفاده می‌کنید یا تحت درمان بیماری هستی،  قبل از مصرف هرگونه استروئید حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

  • رقیق‌کننده‌های خون
  • داروهای ناراحتی صرع
  • داروهای بیماری دیابت
  • داروهای درمان سرطان پروستات

استروئید (Steroid) چیست؟

نتیجه مصرف الکل در زمان مصرف استروئید

مصرف الکل باعث ناراحتی‌های گوارشی و بیماری معده می‌شود و مصرف steroid نیز مشکلات گوارشی به وجود می‌آورد. زمانی که از استروئیدها استفاده می‌کنید نباید الکل مصرف کنید یا حداقل‌ترین حالت ممکن آن را استفاده کنید.

زیرا مصرف هم‌زمان این دو مشکلات گوارشی شدید و سوءهاضمه را در برخواهد داشت و توصیه می‌شود برای جلوگیری از عوارض جدی مصرف الکل را قطع کنید.

اکساندرلون (Oxandrolone)

اکساندرلون، یکی از استروئیدهای پرطرف‌دار خوراکی با عوارض کم است و رتبه آنابولیکی 3 تا 6 برابر تستوسترون دارد. اکساندرلون در کاهش چربی‌سوزی و حفظ عضله بسیار مؤثر است و بیشتر در زمان کات بدن‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در خانم‌های بدن‌ساز هم در دوران کات و هم در دوران حجم مصرف می‌شود.

پریموبولان (Primobolan)

پریموبولان، نام تجاری استروئید متونولون انانتات است که در موارد خاص مصرف می‌شود و به‌خاطر اینکه آرنولد در زمان خودش از این استروئید استفاده می‌کرد در بین همه ورزشکاران پرطرف‌دار شد. این استروئید باعث افزایش متابولیسم و چربی‌سوزی می‌شود و به حجم‌گیری کمکی نمی‌کند.

ترنبولون (Terenbolone)

ترنبولون، استروئید تزریقی بسیار قوی است که ترکیبی شبیه ناندرولون دارد و برای سفت و خشک‌شدن عضلات استفاده می‌شود و از نظر آنابولیکی 5 برابر تستوسترون عمل می‌کند. این استروئید به گیرنده‌های گلوکوکورتیکوئیدی می‌چسبد و اجازه نمی‌دهد که اثرات آنتی کاتابولیک بگذارند.

تستوسترون (Testosterone)

تستوسترون، قدیمی‌ترین داروی استفاده در دوپینگ و اولین استروئیدی که به‌صورت آزمایشگاهی تجزیه‌وتحلیل شده است. زمانی که این استروئید تزریق می‌شود در 24 تا 48 ساعت بعد از تزریق نتیجه خود را نشان می‌دهد که نیمه‌عمر تقریبی 8 تا 10 روزه دارد و درمان عالی برای کمبود تستوسترون است.

دیانابول (Dianabol)

دیانابول، استروئید معروف و پرطرف‌دار خوراکی است که نوع تزریقی آن هم وجود دارد و به‌صورت استروئید مکمل برای دوره‌های بدن‌سازی و حجم‌گیری استفاده می‌شود. این استروئید قدرت آنابولیکی مانند تستوسترون دارد؛ ولی فعالیت آندروژنی کمتر و سرعت عملکرد سریع‌تر و قوی‌تر دارد.

ناندرولون (Nandrolone)

ناندرولون، یکی از محبوب‌ترین استروئیدهای آنابولیک برای دوران حجم است و جزو استروئیدهای نسبتاً کم عارضه‌ و قابل ‌تحمل‌تر هست و می‌تواند تأثیر کورتیزول را کم کند. این استروئید استخوان‌سازی و کلاژن‌سازی قوی دارد و برای درمان درد مفصل‌ها و تاندون‌ها مؤثر است.

وینسترول (Winstrol)

وینسترول، یکی از پرطرف‌دارترین استروئیدها برای افرادی است که دنبال بدن کات و خوش‌تراش هستند. این استروئید هم به‌صورت خوراکی و هم تزریقی وجود دارد و همانند استروئیدهای دیگر افزایش سنتز پروتئین، بالانس نیتروژنی، افزایش گلبول‌های قرمز و جلوگیری از عملکرد گلوکوکورتیکوئیدها را شامل می‌شود.

اوکسی متولون (Oxymethonole)

اوکسی متولون، استروئید خوراکی است که در زمان حجم استفاده می‌شود و موردتوجه پاورلیفترها قرار می‌گیرد. در ابتدا این استروئید برای درمان کم‌خونی ساخته شد و نتیجه مثبتی در این زمینه داشت. اوکسی متولون می‌تواند باعث افزایش وزن و بیشترشدن گلبول‌های قرمز خون شود.

استروئید استفاده کنم یا نه؟

بولدنون (Boldenone)

بولدنون، تقریباً 50 درصد تستوسترون آروماتاز می‌شود که از نظر حجم‌دهی و وزن‌دهی به‌اندازه تستوسترون قوی نیست؛ اما به علت کم شدن عوارض استروژنی می‌تواند عضله با کیفیتی را در زمان مصرف خود به فرد بدهد. این استروئید به‌صورت عجیبی در افزایش قدرت فرد نقش دارد و به‌شدت گلبول‌های قرمز را افزایش می‌دهد.

کلنبوترول (Clenbuterol)

کلنبوترول، استروئید خوراکی برای درمان بیماری‌های تنفسی مانند آسم استفاده می‌شود. بیشتر از مسئله درمان در برنامه‌های چربی‌سوزی بدن‌سازی و در 8 تا 10 هفته مانده تا مسابقات مصرف می‌شود. عوارضی که این استروئید می‌تواند داشته باشد لرزش دست، تغییر رفتار و تعرق است.

کلومیفن (Clomiphene)

کلومیفن، روی گیرنده‌های هیپوفیز استروژنی تأثیر آنتاگونیستی می‌گذارد که با این کار باعث می‌شود هیپوفیز نتواند استروژن رو حس کند. این استروئید خواص ضد استروژنی دارد که معمولاً بدن‌سازها از آن استفاده می‌کنند. در روش درمان به‌عنوان داروی بارداری و کمک به درمان ناباروری استفاده می‌شود.

مسترون (Masterolone)

مسترون، تنها استروئیدی هست که خاصیت آنتی استروژنی زیادی دارد و در درمان سرطان سینه تجویز می‌شود و در بدن‌سازی برای ظاهر سفت و خشک یا دوران کات مصرف می‌شود و برای اینکه تأثیرات این دارو بهتر نمایان شود فرد باید بسیار درصد چربی پایینی داشته باشد.

سوماتروپین (Somatropin)

سوماتروپین، به‌عنوان هورمون رشد شناخته می‌شود و بیشترین هورمونی هست که افراد به‌صورت خارجی تزریق می‌کنند و در صورت استفاده درست کمترین عوارض را دارد. این هورمون روی سوخت‌وساز کربوهیدرات و چربی و مواد معدنی تأثیر می‌گذارد. برای درمان کوتاهی قد و یا کمبود هورمون رشد در بزرگ‌سالی  استفاده می‌شود.

تاموکسیفن (Tamoxifen)

تاموکسیفن، از سال‌های دور برای درمان سرطان سینه استفاده می‌شود که در این زمینه بسیار موفق بوده و برای پوکی استخوان مفید است. این استروئید در بدن‌سازی در دوره PCT بعد از دوره استروئیدی و در شرایطی که فرد دچار ژنیکوماستی شده باشد مصرف می‌شود.

داروهای اگونیست و دوپامین و ضد پرولاکتین

کابرگولین یکی از آگونیست‌های دوپامین است و برای بیماری پارکینسون و پرولاکتین بالا در خون استفاده می‌شود. داروهای 19 نور به‌خاطر ساختاری که دارند در افزایش پرولاکتین نقش دارند که افزایش پرولاکتین باعث کمبود تستوسترون، اختلال نعوظ و ژنیکوماستیه پرولاکتینی و ترشح مایع از سینه در آقایان و خانم‌ها می‌شود.

لتروزول (Letrozole)

لتروزول، یکی از داروهای ضد استروژن و مؤثرترین و بهترین آنتی آروماتاز است. این استروئید برای مبارزه با سرطان سینه در خانم‌های یائسه تولید شد که باعث کاهش استروژن می‌شود و در بدن‌سازی برای مبارزه با عوارض استروژنی داروها مثل ژنیکوماستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

لووتیروکسین و لیوتیرونین یا تی 4 و تی 3 (Levothyroxine)

لووتیروکسین و لیوتیرونین، دو نوع از مهم‌ترین هورمون‌های تیروئیدی هستند که برای درمان کم‌کاری تیروئید و افرادی که پرکاری تیروئید داشتند و جراحی انجام دادند مورد استفاده قرار می‌گیرد. در دوره‌هایی که بدن‌سازان سوماتروپین استفاده می‌کنند معمولاً به مصرف این دارو نیاز پیدا می‌شود.

استروئید چیست و چه کاربردی در باشگاه دارد؟

استروئیدها یا هورمون‌های استروئیدی یک گروه از ترکیبات شیمیایی طبیعی یا مصنوعی هستند که اثرات متعددی بر روی بدن دارند، از جمله تقویت عضلات، افزایش عملکرد فیزیکی، افزایش تولید قدرت و تحمل بهره‌وری، افزایش ترمیم بافت‌های بدن و حتی بهبود ترشحات آن. این هورمون‌ها معمولاً توسط بدن در مقادیر کمتری تولید می‌شوند و می‌توانند به صورت دارویی تجویز شوند.

در باشگاه‌ها و محیط‌های ورزشی، استفاده از استروئیدها به عنوان یک روش برای افزایش قدرت و حجم عضلات و بهبود عملکرد ورزشی مورد توجه قرار می‌گیرد. این استفاده ممکن است به طور غیرقانونی و زیر نظر پزشک یا کارشناس تناسب اندام صورت بگیرد کارشناسان ما در بدن خوبا شما را در این زمینه راهنمایی می کنند.

نتیجه‌گیری

استروئیدها پیوندهای شیمیایی هستند که هم به شکل طبیعی در بدن تولید و هم به شکل مصنوعی ساخته می‌شوند و به دودسته اصلی کورتیکوئیدی و آنابولیک هستند.

هرکدام از استروئیدها کاربرد ویژه خود را دارند و با توجه به نیاز هر فرد مورد استفاده قرار میگرند اما مصرف بی‌رویه و ناآگاهانه آنها مشکلات جدی را در بردارد. اغلب ورزشکاران از steroid برای قوای بیشتر عضلات و کنترل تناسب‌اندام استفاده می‌کنند تا بهتر به نتیجه دلخواه قبل از مسابقات پرورش اندام برسند.

منابع

https://www.nhs.uk/conditions/steroids/

https://versusarthritis.org/about-arthritis/treatments/drugs/steroids/

https://medlineplus.gov/steroids.html

https://www.webmd.com/men/anabolic-steroids

https://www.dea.gov/factsheets/steroids

https://www.nhsinform.scot/tests-and-treatments/medicines-and-medical-aids/types-of-medicine/corticosteroids-steroids/