رژیم دکتر سبی چیه؟
این رژیم غذایی بر اساس تئوری تعادل زیستی مواد معدنی آفریقائه و توسط گیاه‌پزشک خودآموخته آلفردو دارینگتون بومن – معروف به دکتر سبی – درست شده. دکتر سبی علیرغم اسمش، پزشک نبود و مدرک دکترا نداشت.
ایشون این رژیم غذایی رو برای کسانی طراحی کرد که میخوان به طور طبیعی بیماری رو درمان یا ازش پیشگیری کنن و سلامت کلی خودشونو بدون تکیه بر طب سنتی غربی بهبود ببخشن.
به گفته دکتر سبی، بیماری نتیجه تجمع مخاط در ناحیه ای از بدن شماست. به عنوان مثال، تجمع مخاط در ریه ها، ذات الریه ست، در حالی که مخاط اضافی در پانکراس دیابته.
ایشون استدلال می کنن که بیماری ها نمی تونن توی یک محیط قلیایی وجود داشته باشن و زمانی که بدن شما بیش از حد اسیدی میشه، شروع به ایجاد بیماری می کنه.
ایشون به شرط پیروی دقیق از رژیم غذایی مخصوص و استفاده از مکمل های گران قیمت اختصاصی خودشون، قول میده که حالت قلیایی طبیعی بدن شما رو برگردونه و بدن بیمار شما رو سم زدایی کنه.
اوایل، دکتر سبی ادعا کرد که این رژیم می تونه شرایطی مثل ایدز، کم خونی داسی شکل، لوسمی و لوپوس رو درمان کنه. با این حال، بعد از شکایاتی که در سال ۱۹۹۳ مطرح شد، به دکتر سبی دستور داده شد که از طرح این ادعاها خودداری کنه.
این رژیم غذایی شامل لیست خاصی از سبزیجات، میوه ها، غلات، مغزها، دانه ها، روغن ها و گیاهان مورد تاییده. از اونجایی که محصولات حیوانی مجاز نیستن، رژیم دکتر سبی یک رژیم غذایی وگان محسوب میشه.
سبی ادعا کرد که برای اینکه بدن شما خودش رو التیام ببخشه، باید این رژیم غذایی رو تا پایان عمر به طور مداوم دنبال کنید.
در حالی که خیلی از افراد اصرار دارن که این برنامه اونارو شفا داده، هیچ مطالعه علمی این ادعاها رو تایید نمی کنه.
نحوه پیروی از رژیم دکتر سبی:
قوانین رژیم دکتر SEBI بسیار سختن. به گفته وب سایت سبی، این قوانین عبارتند از:
- قانون ۱. شما فقط باید غذاهای ذکر شده در راهنمای تغذیه رو بخورید.
- قانون ۲. نوشیدن ۱ گالن (۳.۸ لیتر) آب هر روز.
- قانون ۳. مکمل های دکتر سبی رو ۱ ساعت قبل از داروها مصرف کنید.
- قانون ۴. هیچ محصول حیوانی مجاز نیست. قانون ۵. هیچگونه الکلی مجاز نیست.
- قانون ۶. اجتناب از محصولات گندم و فقط خوردن “دانه های پرورش یافته طبیعی” که توی راهنما ذکر شده.
- قانون ۷. اجتناب از استفاده از مایکروویو برای جلوگیری از “کشتار” غذاتون.
- قانون ۸. اجتناب از میوه های کنسرو شده یا بدون دانه.
هیچ دستورالعمل خاصی برای مصرف مواد مغذی وجود نداره. با این حال، این رژیم غذایی کم پروتئینه، چون لوبیاها، عدس ها، گوشت ها و محصولات سویا رو ممنوع می کنه. پروتئین ماده مغذی مهم مورد نیاز برای عضلات، پوست و مفاصل قوی (۱،۲) هستش. علاوه بر این، انتظار میره که شما محصولات ” غذای سلولها” دکتر سبی رو خریداری کنید، که مکمل هایی هستن که برای پاک کردن بدن و تغذیه سلول ها ارائه شده. هیچگونه توصیه های خاصی در مورد مکملها ارائه نشده. در عوض، انتظار میره که هر مکملی رو که با مشکلات سلامتی شما مطابقت داره، سفارش بدید. به عنوان مثال، کپسول های “Bio Ferro” ادعا می کنن که مسائل مربوط به کبد رو درمان، خون شما رو پاکسازی و سیستم ایمنی رو تقویت می کنن، باعث افزایش وزن میشن و به مشکلات مربوط به سیستم گوارشی کمک میکنن. و به طور خلاصه، به سلامتی کمک میکنن.
با اینحال، این مکمل ها فهرست کاملی از مواد به کار برده و مقادیر اونا ندارن و سخته که بفهمید نیازهای روزانه تونو دریافت می کنید یا نه.
آیا رژیم دکتر سبی می تونه به کاهش وزن کمک کنه؟
درسته که رژیم دکتر سبی برای کاهش وزن طراحی نشده، اما اگه اونو دنبال کنید ممکنه وزن کم کنید.
این رژیم پیروی از یک رژیم غذایی غربی رو که سرشار از غذاهای فوق العاده فرآوری شده و سرشار از نمک، شکر، چربی و کالریه، منع می کنه (۳).
در عوض، یک رژیم غذایی گیاهی فرآوری نشده رو جایگزین می‌کنه. در مقایسه با رژیم غذایی غربی، رژیم های غذایی مبتنی بر گیاهان، باعث کاهش نرخ چاقی و بیماری قلبی میشن(۴).
یک مطالعه ۱۲ ماهه که شامل ۶۵ نفر بود، نشون داد که کسانی که از رژیم غذایی کامل، کم چرب و گیاهی نامحدود پیروی می کردن نسبت به کسانی که از این نوع رژیم غذایی پیروی نمی کردن، به طور قابل توجهی وزن بیشتری از دست دادن (۵).
توی ۶ ماه، افرادی که رژیم داشتن به طور متوسط ۱۲.۱ کیلوگرم از دست داده بودن، در حالی که در گروه کنترل این میزان ۱.۶ کیلوگرم بود (۵).
علاوه بر این، بیشتر غذاهای این رژیم کم کالری هستن، به جز مغزها، دانه ها، آووکادو و روغن. بنابراین، حتی اگه حجم زیادی از غذاهای تایید شده مصرف کرده باشید، بعیده که این کار منجر به دریافت کالری اضافی و افزایش وزن بشه.
با این حال، رژیم های بسیار کم کالری رو معمولا نمیشه توی طولانی مدت حفظ کرد. اکثر افرادی که از این رژیم‌ها پیروی میکنن، بعد از از سرگیری الگوی غذایی عادی، دوباره وزنشونو به دست میارن (۶).
از اونجایی که این رژیم مقدار و سهم ها رو مشخص نمی کنه، سخته که بخوایم بگیم که آیا کالری کافی برای کاهش وزن پایدار رو فراهم می کنه یا نه.
مزایای احتمالی رژیم دکتر سبی:
یکی از مزایای رژیم دکتر سبی، تاکید زیاد اون روی غذاهای گیاهیه.
این رژیم غذایی، مصرف بیشتر سبزیجات و میوه ها رو که سرشار از فیبر، ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی هستن، تبلیغ می کنه. رژیم‌های غذایی سرشار از سبزیجات و میوه‌ها با کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو و همچنین محافظت در برابر بسیاری از بیماری‌ها مرتبط بودن (۷، ۸).
توی یک مطالعه شامل ۶۵۲۲۶ نفر، افرادی که ۷ وعده یا بیشتر سبزیجات و میوه در روز مصرف می کردن، به ترتیب ۲۵% و ۳۱% کمتر در معرض ابتلا به سرطان و بیماری های قلبی بودن (۹).
علاوه بر این، بیشتر افراد به اندازه کافی محصولات تازه نمی خورن. توی یک گزارش، به ترتیب، تنها ۹.۳٪ و ۱۲.۲٪ از مردم ایالات متحده توصیه های مربوط به میزان سبزیجات و میوه های مصرفی رو رعایت میکردن (۱۰).
علاوه بر این، رژیم دکتر سبی خوردن غلات کامل غنی از فیبر و چربی های سالم مثل مغزها، دانه ها و روغن های گیاهی رو پیشنهاد می کنه. این غذاها با خطر کمتر بیماری قلبی مرتبط هستن (۱۱).
در کل، رژیم هایی که غذاهای فوق فرآوری شده رو محدود می کنن، با کیفیت بهتر رژیم غذایی مرتبط هستن (۱۲).
معایب رژیم دکتر سبی
یادتون نره که که این رژیم معایب متعددی داره.
- بسیار محدود کننده ست:
یکی از نکات منفی رژیم دکتر سبی اینه که گروه های غذایی زیادی رو محدود می کنه، مثل تمام محصولات حیوانی، گندم، لوبیا، عدس و خیلی از انواع سبزیجات و میوه ها.
در واقع، این رژیم انقدر سختگیرانست که فقط انواع خاصی از میوه ها رو مجاز می کنه. به عنوان مثال، شما مجاز به خوردن گوجه‌فرنگی گیلاسی و گوجه فرنگی آلبالویی هستید – اما نه انواع دیگه مثل گوجه فرنگی بیف استیک (گوجه های خیلی بزرگ که هر چقدر میوه درشت تر بشه تعداد حجره های اون هم افزایش پیدا می کنه یعنی معمولاً Beefsteak ها پنج حجره به بالا هستن و توی ایران زیاد وجود ندارن) و گوجه فرنگی های کلاسیک.
علاوه بر این، پیروی از چنین رژیم غذایی محدود کننده ای ممکنه لذت بخش نباشه و منجر به یک رابطه منفی با غذا بشه، به خصوص که این رژیم غذایی غذاهایی که توی راهنمای تغذیه اون ذکر نشده رو مورد انتقاد قرار می ده (۱۳).
در نهایت، این رژیم باعث تشویق سایر رفتارهای منفی مثل استفاده از مکمل ها برای رسیدن به سیری میشه. از اونجایی که مکملها منبع اصلی کالری نیستن، این ادعا باعث ایجاد الگوهای غذایی ناسالم میشه (۱۳).
- فاقد پروتئین و سایر مواد مغذی ضروریه:
غذاهای ذکر شده توی راهنمای تغذیه دکتر سبی می تونن منبع عالی مواد مغدی باشن.
با این حال، هیچ یک از غذاهای مجاز ایم رژیم، منبع خوبی از پروتئین، که یک ماده مغذی ضروری برای ساختار پوست، رشد عضلات و تولید آنزیم و هورمون هاست (۲، ۱۴، ۱۵)، نیستن.
فقط گردو، بادام برزیلی، دانه کنجد، و دانه شاهدانه مجاز هستن که منابع خوبی از پروتئین به حساب نمیان. به عنوان مثال، ۱/۴ فنجان (۲۵ گرم) گردو و ۳ قاشق غذاخوری (۳۰ گرم) دانه شاهدانه به ترتیب ۴ و ۹ گرم پروتئین فراهم می کنن ( ۱۶، ۱۷).
برای تامین نیاز روزانه به پروتئین، باید مقادیر بسیار زیادی از این غذاها رو مصرف کنید.
درسته که غذاهای موجود توی این رژیم سرشار از مواد مغذی خاصی مثل بتاکاروتن، پتاسیم و ویتامین‌های C و E هستند، اما ازطرف دیگه امگا 3، آهن، کلسیم و ویتامین‌های D و B12 کمی دارن که این مواد از جمله مواد مغذی رایجی هستن که کمبود اونا توی رژیم های گیاهخواری نگران کنندست. (۱۸).
وب سایت رژیم غذایی دکتر سبی بیان می کنه که بعضی از مواد تشکیل دهنده مکمل های اون انحصاری هستن. این موضوع نگران‌کننده ست، چون مشخص نیست که کدوم مواد مغذی رو دریافت می‌کنید و به چه مقدار، این امر باعث نیشه بدونید که آیا نیاز روزانه‌تون به مواد مغذی رو تامین می‌کنید یا خیر.
- مبتنی بر علم نیست
یکی از بزرگترین نگرانی ها در مورد رویکرد رژیم غذایی دکتر سبی، فقدان شواهد علمی برای حمایت از اونه.
این رژیم غذایی ادعا می کنه که غذاها و مکمل های اون تولید اسید رو در بدن شما کنترل می کنن. با این حال، بدن انسان به شدت تعادل اسید و باز خودشو تنظیم می کنه تا سطح pH خون رو بین 7.36 و 7.44 نگه داره و این به طور طبیعی بدن شما رو کمی قلیایی می کنه (۱۹).
در موارد نادر، مثل کتواسیدوز ناشی از دیابت، pH خون می تونه از این محدوده خارج بشه. این می تونه بدون مداخله فوری پزشکی کشنده باشه (۲۰).
در نهایت، تحقیقات نشون دادن که رژیم غذایی شما ممکنه کمی و به طور موقت pH ادرار شما رو تغییر بده، اما pH خون شما رو تغییر نمیده. بنابراین، پیروی از رژیم دکتر سبی بدن شما رو قلیایی تر نمی کنه (۲۱).
آیا رژیم دکتر سبی بی خطره؟
رژیم دکتر سبی بسیار محدود کننده ست و بنابراین طیفی از مواد مغذی ضروری رو حذف می کنه. درسته که بدن شما می تونه برای دوره های کوتاهی با این رژیم زندگی کنه، اما این یک راه پایدار یا سالم برای غذا خوردن در دراز مدت نیست. مهمتر از اون، اینجوری نیست که پیروی از هر نوع رژیم غذایی بتونه خون شما رو قلیایی کنه (۲۱).
پیروی از این رژیم برای بیش از چند هفته ممکنه شما رو در برابر کمبود ریزمغذی ها و سوء تغذیه آسیب پذیر کنه، چوم شامل غذاهای غنی از پروتئین، اسیدهای چرب امگا 3، کلسیم، آهن و ویتامین های D و B12 نمی شه (۲، ۱۴، ۱۵،۱۸).
این مواد مغذی از دست رفته می تونن به ویژه برای افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن، پوکی استخوان یا استئوپنی مشکل ساز باشه. رژیم دکتر سبی ممکنه این شرایط رو تشدید کنه چون فاقد ریزمغذی‌های کلیدیه (۲۲).
دریافت نکردن ویتامین B12 کافی هم می تونه منجر به کم خونی خطرناک بشه که می تونه باعث خستگی، مشکلات حافظه و تنگی نفس، احساس سوزن سوزن شدن در دست ها و پاها و زخم و قرمزی زبان بشه (۲۳).
این رژیم غذایی برای گروه های خاصی مثل افراد باسابقه و یا دارای اختلالات غذایی و همچنین کسانی که باردار هستن، کاملاً مضره (۱۳، ۲۴).
افراد مبتلا به بیماری کلیوی باید قبل از شروع این رژیم با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنن (۲۵).
غذاهایی که میتونید توی رژیم دکتر سبی بخورید:
راهنمای تغذیه دکتر سبی فهرست دقیقی از غذاها رو امکان پذیر می کنه، از جمله:
میوه ها: سیب، طالبی، مویز، خرما، انجیر، سنجد، پاپایا، انواع توت ها، هلو، نارگیل ژله ای نرم، گلابی، آلو، لیموترش هسته دار، انبه، گلابی خاردار، خربزه هسته دار، Soursop، و تمرهندی
سبزیجات: آووکادو، فلفل دلمه ای، گل کاکتوس، نخود، خیار، سبزی قاصدک، کلم پیچ، کاهو (به استثنای کوه یخ)، قارچ (به جز شیتاکه)، بامیه، زیتون، سبزیجات دریایی، کدو حلوایی، گوجه فرنگی (فقط گیلاسی و آلویی) و کدو سبز
غلات: فونیو، آمارانت، گندم خراسان (کاموت)، چاودار، برنج وحشی، اسپلت، تف و کینوا
آجیل و دانه ها: آجیل برزیلی، دانه شاهدانه، دانه کنجد خام، کره تاهینی خام و گردو
روغن ها: روغن آووکادو، روغن نارگیل (نپخته)، روغن هسته انگور، روغن کنجد، روغن زیتون (نپخته) و روغن کنجد
دمنوش های گیاهی: سنجد، بابونه، رازیانه، تیلا، بیدمشک، زنجبیل و تمشک
ادویه جات: پونه کوهی، ریحان، میخک، برگ بو، شوید، ریحان شیرین، آچیوت، کاین، هابانرو، ترخون، پودر پیاز، مریم گلی، نمک دریایی خالص، آویشن، پودر جلبک دریایی دانه بندی شده، شربت آگاوا خالص و شکر خرما
علاوه بر چای، مجاز به نوشیدن آب هم هستید.
به علاوه، می تونید غلات مجاز رو به شکل ماکارونی، برشتوک، نان یا آرد مصرف کنید. با این حال، هر غذایی که با مخمر یا بکینگ پودر تخمیر شود ممنوعه.
کدام غذاها از لحاظ قلیایی غنی تر هستن؟
با توجه به اینکه رژیم غذایی شما تأثیر قابل توجهی روی PH خون شما نداره، هیچ دلیل علمی برای محدود کردن مصرف شما فقط به غذاهای ذکر شده در بالا موجود نیست(۲۱).
غذاهای محرک قلیایی شامل بیشتر سبزیجات، میوه ها، آجیل و غلات کامل هستن. تحقیقات نشون میدن که رژیم های غذایی غنی از انواع این غذاها سلامت شما رو بهبود می بخشن و به شما کمک می کنن طولانی تر زندگی کنید (۲۵)
بنابراین، دلایل خوبی برای گنجوندن بیشتر غذاهای گیاهی در رژیم غذایی شما وجود داره. به عبارت دیگه، غذاهای تقویت کننده سلامتی بسیار فراتر از فهرست غذاهای مجاز دکتر سبی هستن.
بنابراین، باید خوردن این غذاها رو به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل در نظر بگیرید:
- میوه ها: نارگیل تازه، موز و کیوی
- سبزیجات: سیب زمینی، چغندر سوئیسی، کلم بروکسل، کلم بروکلی، کاهوی یخکوهی، گل کلم، و سویا
- حبوبات: عدس و لوبیا
- پروتئین: توفو
غذاهایی که در رژیم دکتر سبی باید اجتناب کرد
هر غذایی که در راهنمای تغذیه دکتر سبی گنجونده نشده باشه ممنوعه، مثل:
- میوه یا سبزیجات کنسرو شده
- میوه بی دانه
- تخم مرغ
- لبنیات
- ماهی
- گوشت قرمز
- طیور
- محصولات سویا
- غذاهای فرآوری شده، از جمله غذای بیرون بری یا رستورانی
- غذاهای غنی شده
- گندم
- شکر (به جز شکر خرما و شربت آگاو)
- الکل
- مخمر یا غذاهایی که با مخمر حجیم شدن
- غذاهای تهیه شده با بکینگ پودر
بسیاری از سبزیجات، میوه ها، غلات، آجیل و دانه ها هم ممنوع هستن.
منابع
۱.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29853175/
۲.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24443018
۳.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29562591
۴.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29496410
۵.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28319109
۶.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7029124/
۷.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27725001
۸.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31288163/
۹.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24687909
۱۰.https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/66/wr/mm6645a1.htm?s_cid=mm6645a1_w
۱۱.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26429077
۱۲.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28193285
۱۳.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29215937
۱۴.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24477298
۱۵.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26797090/
۱۶.https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170187/nutrients
۱۷.https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170148/nutrients
۱۸.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26707634
۱۹.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4670772/
۲۰.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26975543/
۲۱.https://bmjopen.bmj.com/content/6/6/e010438
۲۲.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3999603/
۲۳.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25824066/
۲۴.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30791647/
۲۵.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28294976/
